Τι είναι η κολονοσκόπηση και πότε είναι απαραίτητη;
Η κολονοσκόπηση είναι η ενδοσκοπική εξέταση που ελέγχει τον βλεννογόνο (δηλαδή την εσωτερική επιφάνεια) του παχέος εντέρου. Το παχύ έντερο ονομάζεται επίσης και κόλον.
Η κολονοσκόπηση είναι απαραίτητη ως διαγνωστική εξέταση για τον έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου ή του ορθού, ή επί παρουσίας οποιουδήποτε από τα συμπτώματα που αναφέρονται στη συνέχεια.
Ο προληπτικός έλεγχος του καρκίνου του παχέος εντέρου γίνεται με την κολονοσκόπηση σε ανθρώπους άνω των 50 ετών (σύμφωνα με νεότερες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου άνω των 45 ετών), ακόμα και χωρίς συμπτώματα επειδή όταν ο καρκίνος εκδηλώσει συμπτώματα σημαίνει ότι βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Με τον προληπτικό έλεγχο μέσω κολονοσκόπησης, ο καρκίνος του παχέος εντέρου δυνατόν να βρεθεί σε πρώιμο στάδιο οπότε η αντιμετώπισή του είναι ευκολότερη και με καλύτερα αποτελέσματα, πιθανόν και ίαση.
Η κολονοσκοπηση είναι προτιμότερη από οποιαδήποτε ακτινολογική μέθοδο, διότι υπάρχει η δυνατότητα λήψης βιοψιών, ή ενδοσκοπικής αφαίρεσης πολυπόδων, οι οποίοι δυνατόν μετά από χρόνια να εξελιχθούν σε καρκίνο παχέος εντέρου.
Πότε θα πρέπει να προγραμματίσω προληπτική κολοσκόπηση για έλεγχο καρκίνου παχέος εντέρου;
Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας συστήσει προληπτική κολονοσκόπηση για έλεγχο καρκίνου παχέος εντέρου εάν έχετε ηλικία άνω των 50 ετών. Ορισμένοι έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου παχέος εντέρου, λόγω οικογενειακού-κληρονομικού ιστορικού ή ορισμένων παθήσεων. Αυτοί οι άνθρωποι προσβάλλονται σε νεαρότερη ηλικία, οπότε ο προληπτικός έλεγχος με κολονοσκόπηση θα πρέπει να ξεκινήσει νωρίτερα από την ηλικία των 50 ετών. Ρωτήστε τον γαστρεντερολόγο σας για περισσότερες λεπτομέρειες.
Ποιες είναι οι ενδείξεις για να κάνω κολονοσκόπηση;
Η κολονοσκόπηση διακρίνεται σε διαγνωστική και θεραπευτική. Οι ενδείξεις της κολονοσκόπησης περιλαμβάνουν:
- Προληπτικά εάν έχετε συμπληρώσει τα 50 χρόνια (σύμφωνα με νεότερες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου τα 45 έτη), έστω και αν δεν έχετε άλλα συμπτώματα
- Αίμα στα κόπρανα
- Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου (διάρροια ή δυσκοιλιότητα) πρόσφατα εγκατασταθείσας
- Αναιμία που συνοδεύεται από κόπωση και αδυναμία
- Κοιλιακός πόνος ή πόνος στο ορθό
- Ευρήματα από το παχύ έντερο σε κάποια απεικονιστική εξέταση όπως αξονική, μαγνητική, PET, κλπ.
- Ιστορικό νόσου στο παχύ έντερο (ελκώδης κολίτιδα, καρκίνος, προηγούμενη ανεύρεση πολυπόδων, κλπ.)
Μπορώ να κάνω γαστροσκόπηση και κολονοσκόπηση μαζί;
Η γαστροσκόπηση και η κολονοσκόπηση είναι δύο διαφορετικές εξετάσεις για το ανώτερο και το κατώτερο πεπτικό, αντίστοιχα. Εφόσον υπάρχει ένδειξη να ελέγξουμε και το στομάχι και το παχύ έντερο, δεν υπάρχει καμία αντένδειξη οι δύο αυτές εξετάσεις (γαστροσκόπηση και κολονοσκόπηση μαζί) να μην γίνουν ταυτόχρονα. Είθισται να προηγείται η γαστροσκόπηση και ακολουθεί η κολονοσκόπηση, χωρίς να ξυπνήσετε από τη νάρκωση. Με τον τρόπο αυτό, εξοικονομείται χρόνος και δεν ταλαιπωρείται δύο φορές ο ασθενής.
Στο εξωτερικό, υπάρχουν κάποιες ασφαλιστικές εταιρείες που δεν επιτρέπουν την ταυτόχρονη διενέργεια γαστροσκόπησης και κολονοσκόπησης (για οικονομικούς λόγους) και συνεπώς προτιμάται να γίνονται χωριστά. Στην Ελλάδα δεν υφίσταται τέτοιο θέμα, συνεπώς συνεννοηθείτε με τον γαστρεντερολόγο σας αν συμφωνεί να τις κάνετε μαζί.
Τι προετοιμασία – διατροφή πρέπει να κάνω πριν από την κολοσκόπηση;
Ο σωστός καθαρισμός του εντέρου είναι πολύ σημαντικός πριν την κολονοσκόπηση. Στο βίντεο ο Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός εξηγεί αναλυτικά ποιο καθαρτικό θα επιλέξετε πριν από την κολονοσκόπηση και πώς θα το λάβετε. Τι να κάνετε σε περίπτωση ναυτίας ή εμετού για να πάρετε σωστά την προετοιμασία και πώς θα ελέγξετε την επιτυχία του καθαρισμού του εντέρου.
Ο γαστρεντερολόγος θα σας πει τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσετε, δηλαδή ποια τρόφιμα μπορείτε και ποια δεν μπορείτε να φάτε καθώς και αν θα πρέπει να σταματήσετε να παίρνετε κάποιο από τα φάρμακά σας για ορισμένες ημέρες πριν την κολονοσκόπηση. Σε γενικές γραμμές, το μενού 3 ημέρες πριν την κολονοσκόπηση δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει όσπρια, φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, προϊόντα ολικής αλέσεως και γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι), ενώ φαγητά που επιτρέπονται 3 ημέρες πριν την κολονοσκόπηση περιλαμβάνουν τα εξής: καφές ή τσάι χωρίς γάλα, διαυγείς χυμοί χωρίς ίνες, λευκό ψωμί από ραφιναρισμένο αλεύρι χωρίς σουσάμι ή σπόρους, μέλι, αυγά, κρέας χαμηλό σε λιπαρά, ψάρι, πατάτα, ρύζι, ζυμαρικά, ζελέ χωρίς φρούτα.
Την προηγούμενη ημέρα της κολονοσκόπησης το μενού μπορεί να περιλαμβάνει: καφέ ή τσάι χωρίς γάλα, ζωμό με φιδέ από κοτόπουλο ή μοσχάρι χωρίς το κρέας, ζελέ, διαυγή υγρά (πχ χυμός μήλου ή σταφυλιού χωρίς φυτικές ίνες ή πούλπα). Την ημέρα της κολονοσκόπησης, δεν θα πρέπει να έχουμε φάει τίποτα για τουλάχιστον 8 ώρες και δεν θα πρέπει να έχουμε πιει τίποτα για τουλάχιστον 4 ώρες πριν το προγραμματισμένο ραντεβού.
Το έντερό σας θα πρέπει να είναι καθαρό από κόπρανα πριν από την κολονοσκόπηση. Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας δώσει ένα ειδικό σκεύασμα που προκαλεί υδαρή διάρροια. Δείτε τις οδηγίες για προετοιμασία του εντέρου πριν από την κολονοσκόπηση στα σχετικά άρθρα του peptiko.gr στο τέλος της σελίδας, και πατήστε για φόρτωση το παρακάτω βίντεο στο YouTube με αναλυτικές οδηγίες. Ενημερώστε τον γαστρεντερολόγο σας αν έχετε πρόβλημα να λάβετε προετοιμασία για κολονοσκόπηση.
Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης; Πονάει η κολονοσκόπηση;
Η κολονοσκόπηση γίνεται είτε με μέθη (χορηγείται μιδαζολάμη και έχετε τις αισθήσεις σας), είτε με νάρκωση (βαθιά καταστολή με χορήγηση προποφόλης) με την οποία δεν έχετε καθόλου συνείδηση (κοιμάστε) και η εξέταση γίνεται ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΝΩΔΥΝΑ. Με λίγα λόγια, εξαρτάται από τον είδος της νάρκωσης αν θα πονάει η όχι η κολονοσκόπηση.
Στη συνέχεια, ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος εισάγει στον πρωκτό σας έναν λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα που διαθέτει κάμερα που συνδέεται με οθόνη και τον προωθεί στο παχύ έντερο έως το τελικό δεξιό άκρο του που λέγεται τυφλό (δεξιά κάτω κοιλία). Ο γαστρεντερολόγος εξετάζει στην οθόνη την εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου (βλεννογόνο).
Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος δυνατόν να πάρει βιοψία, δηλαδή ένα μικρό κομμάτι ιστού από το εσωτερικό του παχέος εντέρου. Το κομμάτι αυτό θα το εξετάσει ο παθολογοανατόμος κάτω από το μικροσκόπιο για να διαπιστωθεί αν υπάρχει βλάβη (αδένωμα, καρκίνος, φλεγμονή, κλπ). Ο γαστρεντερολόγος – ενδοσκόπος δυνατόν επίσης να αφαιρέσει πολύποδες που πιθανόν να υπάρχουν στο παχύ έντερο. Η επέμβαση αφαίρεσης πολυπόδων λέγεται πολυπεκτομή.
Η διάρκεια της διαγνωστικής κολονοσκόπησης είναι συνήθως 30-45 λεπτά, αλλά είναι δυνατόν να διαρκέσει περισσότερη ώρα εάν απαιτείται να ληφθούν βιοψίες ή να αφαιρεθούν πολύποδες.
Τι τρώμε μετά την κολονοσκόπηση;
Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας δώσει οδηγίες για το τι πρέπει να κάνετε μετά από την κολονοσκόπηση. Συνήθως επιτρέπεται να φάτε χωρίς περιορισμό.
Μπορώ να εργασθώ ή να οδηγήσω μετά την κολονοσκόπηση;
Εφόσον έχετε λάβει ήπια καταστολή (μέθη), αυτή έχει επίδραση για αρκετές ώρες, οπότε συνιστάται να μην οδηγήσετε και να μην εργασθείτε για το υπόλοιπο της ημέρας.
Πότε βγαίνουν τα αποτελέσματα της κολονοσκόπησης;
Ο γαστρεντερολόγος θα σας δώσει το πόρισμα της κολονοσκόπησης αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης και θα σας εξηγήσει τα μακροσκοπικά ευρήματα που βρήκε στην κολονοσκόπηση. Εφόσον έλαβε βιοψίες, το αποτέλεσμα της ιστολογικής εξέτασης συνήθως είναι έτοιμο εντός 2 εργάσιμων ημερών, εφόσον πρόκειται για ιδιωτικό παθολογοανατομικό εργαστήριο, ή εντός 2-3 εβδομάδων εφόσον πρόκειται για εργαστήριο δημόσιου νοσοκομείου. Ανάλογα με το αποτέλεσμα της ιστολογικής εξέτασης των βιοψιών, ο γαστρεντερολόγος θα καθορίσει την περαιτέρω αντιμετώπιση και θεραπεία του ασθενούς. Συνεννοηθείτε με τον γαστρεντερολόγο σε ποιο παθολογοανατομικό εργαστήριο θα πάνε οι βιοψίες και αν θα πρέπει να τις αναζητήσετε εσείς οι ίδιοι και πότε, ή αν θα επικοινωνήσει ο γαστρεντερολόγος μαζί σας όταν θα είναι έτοιμο το πόρισμα.
Τι παρενέργειες και τι κίνδυνοι υπάρχουν μετά την κολονοσκόπηση;
Επικοινωνήστε με τον γαστρεντερολόγο σας αμέσως, εάν έχετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα μετά την κολοσκόπηση (ή κολονοσκόπηση):
- Πόνοι στην κοιλιά, που είναι πολύ έντονοι από ό,τι οι πόνοι από την ύπαρξη αερίων, ή κράμπες
- Φουσκωμένη και σκληρή κοιλιά
- Εμετό
- Πυρετό
- Αποβολή μεγάλης ποσότητας αίματος από τον πρωκτό σας (ειδικά όταν έχει προηγηθεί αφαίρεση πολύποδα)
Ο γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός διενεργεί εντελώς ανώδυνη κολονοσκόπηση με προποφόλη σε ιδιωτική κλινική της Θεσσαλονίκης. Η κολονοσκόπηση στη Θεσσαλονίκη γίνεται με σύγχρονα μηχανήματα Olympus που αποστειρώνονται τόσο μηχανικά όσο και αυτόματα (πλυντήριο) σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των επίσημων Ενδοσκοπικών Εταιρειών. Η κολονοσκόπηση που διενεργεί ο Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός σε κλινική στη Θεσσαλονίκη είναι πιστοποιημένη με το σύστημα ποιοτικού ελέγχου ISO.
Πόσο κοστίζει η κολονοσκόπηση;
Η τιμή της κολονοσκόπησης εξαρτάται από το αν πρόκειται για διαγνωστική ή θεραπευτική εξέταση (πχ αφαίρεση πολυπόδων). Επίσης, οι τιμές της κολονοσκόπησης διαφέρουν ανάλογα με το αν κάποιος είναι ασφαλισμένος ή όχι. Συνήθως οι κλινικές δέχονται παραπεμπτικά του ΕΟΠΥΥ για μια διαγνωστική κολονοσκόπηση αλλά όχι για θεραπευτική κολονοσκόπηση. Ο γαστρεντερολόγος πληρώνεται από τον ασθενή εκτός ΕΟΠΥΥ.
Στο κόστος της κολονοσκόπησης θα πρέπει να υπολογισθούν και οι πιθανές αμοιβές του αναισθησιολόγου που θα χορηγήσει την αναισθησία και του παθολογοανατόμου που θα ελέγξει τις βιοψίες που θα λάβει ή τους πολύποδες που θα αφαιρέσει ο γαστρεντερολόγος. Συνεπώς, το συνολικό κόστος μιας κολονοσκόπησης στον ιδιωτικό τομέα ΔΕΝ είναι η συμμετοχή του ασφαλισμένου που κάποιος βλέπει στο παραπεμπτικό του ΕΟΠΥΥ. Πρόκειται για εξειδικευμένη εξέταση που εξαρτάται και από την εμπειρία του γαστρεντερολόγου, και ο κάθε γαστρεντερολόγος καθορίζει ο ίδιος την αμοιβή του.
