CRP: Τι είναι και πότε αυξάνει

Κάντε κλικ στο παρακάτω εικονίδιο για να δείτε ένα πολύ ενδιαφέρον βίντεο από το πρόσφατο συνέδριο όπου συμμετείχε ο Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός

ΠΑΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΦΟΡΤΩΣΗ

Τι είναι η CRP ή C-αντιδρώσα πρωτεΐνη;

Τι είναι η CRP; Η CRP (C-reactive protein ή C-αντιδρώσα πρωτεΐνη) είναι ένας μη ειδικός δείκτης οξείας φλεγμονής, δηλαδή αυξάνει γρήγορα όταν αναπτυχθεί φλεγμονή σε οποιοδήποτε σημείο του σώματός μας.

Η CRP, ως πρωτεΐνη που είναι, συντίθεται στο συκώτι όταν παραχθούν ουσίες (πχ ιντερλευκίνη 6 και άλλες κυτταροκίνες) από τα μακροφάγα και τα λιποκύτταρα, ως απάντηση σε διάφορες φλεγμονές από βακτήρια, ιούς, μύκητες, ρευματικά νοσήματα ή άλλου είδους φλεγμονές. Η CRP κατόπιν συνδέεται με την φωσφοχολίνη στην επιφάνεια των νεκρών κυττάρων που καταστρέφονται κατά την διάρκεια της φλεγμονής και με τον τρόπο αυτό ενεργοποιείται το σύστημα συμπληρώματος, δηλαδή η φυσική άμυνα του οργανισμού.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της CRP;

Δεν υπάρχουν ευρέως καθορισμένες φυσιολογικές τιμές της CRP και κάθε εργαστήριο δίνει τις δικές του τιμές αναφοράς, ανάλογα με την μέθοδο προσδιορισμού που χρησιμοποιεί (ELISA, ταχεία ανοσοδιάχυση, οπτική συγκόλληση, ή μέτρηση hs-CRP με χρήση νεφελομέτρου).

Μην κάνετε σύγκριση των τιμών μεταξύ των αποτελεσμάτων διαφορετικών εργαστηρίων. Επιλέξτε το ίδιο εργαστήριο για την παρακολούθηση της πορείας της CRP.

Εντούτοις, ως γενικός κανόνας, ισχύει η ακόλουθη ταξινόμηση ανάλογα με τα επίπεδα της CRP:

CRP μεταξύ 3 mg/L και 10 mg/L: ήπια αύξηση που οφείλεται σε χρόνια πάθηση όπως διαβήτης, υπέρταση, αλλά και κακός τρόπος ζωής (κάπνισμα, καθιστική ζωή)
CRP μεταξύ 10 mg/L και 100 mg/L: μέτρια αύξηση που οφείλεται σε σημαντική φλεγμονή από λοιμογόνο και μη λοιμογόνο παράγοντα
CRP πάνω από 100 mg/L: σοβαρή αύξηση που οφείλεται κατά κανόνα σε σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη

Σε ό,τι αφορά τα επίπεδα της hs-CRP, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου αυξάνει αντίστοιχα:

hs-CRP μικρότερη από 1 mg/L: χαμηλός κίνδυνος
hs-CRP μεταξύ 1 mg/L και 3 mg/L: μέτριος κίνδυνος
hs-CRP πάνω από 3 mg/L: υψηλός κίνδυνος

Σε πόση ώρα αυξάνει η CRP και πότε πέφτει;

Η CRP θεωρείται πρωτεΐνη οξείας φάσης, δηλαδή αυξάνει γρήγορα εντός 2 ωρών από την προσβολή και φτάνει στο μέγιστο επίπεδο εντός 48 ωρών. Μετά τις πρώτες 48 ώρες, η CRP αρχίζει να πέφτει, έχοντας χρόνο ημίσειας ζωής 18 ώρες.

Σε ποιες παθήσεις αυξάνει η CRP;

Η CRP αυξάνει σε οποιαδήποτε κατάσταση υπάρχει νέκρωση κυττάρων, είτε λόγω προσβολής από παθογόνο μικροοργανισμό, είτε λόγω τραύματος, είτε λόγω καρκίνου, είτε λόγω αυτοάνοσων παθήσεων. Συνεπώς η CRP δεν είναι ένας ειδικός δείκτης που θέτει την διάγνωση κάποιας συγκεκριμένης νόσου και θα πρέπει να γίνει διερεύνηση από τον ιατρό πού οφείλεται η αύξηση της CRP.

Σε περιπτώσεις αυτοάνοσων νοσημάτων όπου η καταστροφή των κυττάρων είναι παρατεταμένη (πχ φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου: νόσος του Crohn ή ελκώδης κολίτιδα), η CRP δεν ομαλοποιείται παρά μόνο αν η νόσος τεθεί υπό έλεγχο με την θεραπεία.

Οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια ενδεχομένως να έχουν αυξημένα επίπεδα CRP χωρίς αυτό να είναι κλινικά σημαντικό ώστε να χρειασθεί να γίνει περαιτέρω διερεύνηση.

Οι ασθενείς με αυξημένα επίπεδα της CRP έχουν αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν από σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση και καρδιαγγειακή νόσο.

CRP τιμές σε καρκίνο

Θα πρέπει κατ’ αρχάς να τονισθεί ότι ούτε η CRP ούτε η hsCRP δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη πάθηση ή με τον κίνδυνο εκδήλωσης κάποιας συγκεκριμένης πάθησης. Η ερμηνεία των επιπέδων της CRP θα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια της κλινικής αξιολόγησης και όχι ως μεμονωμένες εργαστηριακές τιμές.

Σε ό,τι αφορά τις CRP τιμές σε καρκίνο:

1.	Η CRP δεν είναι ειδική κανενός είδους καρκίνου ή καρκινικού ιστού
2.	Τιμές CRP >10 μg/mL σχετίζονται με ενεργό, προχωρημένο καρκίνο
3.	Τιμές CRP >10 μg/mL μπορεί να είναι διαγνωστικές επιπλοκών (πχ. λοιμώξεων)
4.	Τιμές CRP >50–100 μg/mL σχετίζονται με προχωρημένο καρκίνο, μετάσταση και κακή πρόγνωση / ανταπόκριση στη θεραπεία
5.	Η αξία της hs-CRP δεν έχει επιβεβαιωθεί σε ασθενείς με καρκίνο
6.	Υψηλότερες τιμές συμβατικής CRP μπορεί να έχουν προγνωστική αξία για την αντοχή του όγκου σε συγκεκριμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα (πχ. σε αντοχή του καρκίνου ωοθηκών στην πλατίνα)
7.	Η αυξημένη CRP σχετίζεται με επιθετικό ηπατοκυτταρικό καρκίνο
8.	Η οποιαδήποτε ερμηνεία της διαγνωστικής αξίας της CRP απαιτεί να ληφθεί υπόψη πότε ακριβώς μετρώνται τα επίπεδα της CRP σε σχέση με την ενεργότητα της νόσου (σε ύφεση ή σε έξαρση) και σε σχέση με τα θεραπευτικά σχήματα και την ανταπόκριση σε αυτά τα σχήματα

Μπορεί να υπάρχει φλεγμονή και η CRP να είναι χαμηλή;

Η CRP συντίθεται στο συκώτι, οπότε σε περίπτωση ηπατικής ανεπάρκειας παράγεται μειωμένη ποσότητα CRP. Επίσης, σε ιογενείς λοιμώξεις παράγεται ιντερφερόνη Α η οποία αναστέλλει την παραγωγή της CRP στο συκώτι.

Βιβλιογραφία

Hart PC, Rajab IM, et al. C-Reactive Protein and Cancer-Diagnostic and Therapeutic Insights. Front Immunol 2020;11:595835.