Τι είναι η χοληδόχος κύστη;
Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό σε σχήμα αχλαδιού όργανο (σαν σακουλάκι) που βρίσκεται στο κάτω μέρος του συκωτιού στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς. Κύρια λειτουργία της χοληδόχου κύστεως είναι η αποθήκευση και η συμπύκνωση της χολής μεταξύ των γευμάτων. Ο βλεννογόνος του τοιχώματος της χοληδόχου κύστεως απορροφά ύδωρ και ηλεκτρολύτες, προκαλώντας υψηλή συγκέντρωση χολικών αλάτων, χολοχρωστικών και χοληστερόλης που απαρτίζουν τα κύρια συστατικά της χολής. Η χοληδόχος κύστη έχει χωρητικότητα περίπου 90 mL.
Τι είναι η χολή;
Η χολή παράγεται και εκκρίνεται συνεχώς από το ήπαρ προς το χοληφόρο σύστημα, αλλά δεν κατέρχεται διά του χοληδόχου πόρου στο δωδεκαδάκτυλο, επειδή ο σφιγκτήρας του Οddi είναι σε σύσπαση, παρεμποδίζοντας την παλινδρόμηση του δωδεκαδακτυλικού περιεχομένου στο παγκρεατοχοληφόρο σύστημα και αναγκάζοντας τη χολή να εισέλθει μέσω του κυστικού πόρου στη χοληδόχο κύστη όπου συμπυκνώνεται και αποθηκεύεται.
Πώς γίνεται η πέψη των τροφών;
Εντός 30 λεπτών μετά τη λήψη γεύματος, η χοληδόχος κύστη συσπάται, ο σφιγκτήρας του Οddi χαλάται και η χολή εισρέει στο δωδεκαδάκτυλο. Κατά τη διάρκεια της κεφαλικής και γαστρικής φάσεως της πέψεως, η σύσπαση της χοληδόχου κύστεως τελείται μέσω χολινεργικών κλάδων του πνευμονογαστρικού. Για την ορμονική ρύθμιση της συσπάσεως της χοληδόχου κύστεως εκκρίνονται χολοκυστοκινίνη και μοτιλίνη από το δωδεκαδακτυλικό βλεννογόνο παρουσία λίπους. Από τη χοληδόχο κύστη εισέρχονται στο έντερο 250-500 mL χολής ημερησίως.
Η συμπυκνωτική ικανότητα της χοληδόχου κύστεως έχει ως σκοπό την προσφορά στο έντερο χολής πλούσιας σε χολικά άλατα τα οποία απαιτούνται για την γαλακτωματοποίηση και απορρόφηση του λίπους.
Τι είναι τα χολικά άλατα και οξέα;
Τα χολικά άλατα είναι συνδεδεμένα χολικά οξέα κυρίως με αμινοξέα (γλυκίνη και ταυρίνη), διακρίνονται δε σε πρωτογενή και δευτερογενή. Τα πρωτογενή χολικά οξέα (χολικό και χηνοδεοξυχολικό) συντίθενται από χοληστερόλη στα ηπατοκύτταρα. Τα δευτερογενή χολικά οξέα (δεοξυχολικό και λιθοχολικό) σχηματίζονται στο λεπτό έντερο με τη δράση της βακτηριακής χλωρίδας, απορροφούνται κατεξοχήν από τον ειλεό και μέσω της πυλαίας κυκλοφορίας επανέρχονται στο ήπαρ για νέα έκκριση στη χολή (εντεροηπατικός κύκλος). Τα πρωτογενή και δευτερογενή χολικά οξέα σχηματίζουν την δεξαμενή των χολικών αλάτων.
Τα χολικά άλατα είναι ευδιάλυτα στο ύδωρ διδιάστατα μόρια (υδροφοβικά στο ένα άκρο και υδροφιλικά στο άλλο). Όταν βρίσκονται σε επαρκείς συγκεντρώσεις και σχηματίζουν μικκύλια διευκολύνουν την απορρόφηση του λίπους από το έντερο. Επιπλέον, τα μικκύλια δεσμεύουν τη χοληστερόλη η οποία είναι δυσδιάλυτη στο ύδωρ, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση σε υδατικό διάλυμα κυρίως τη χοληστερόλη αλλά και τη χολερυθρίνη (στο μικκύλιο τα χολικά άλατα σχηματίζουν ένα εξωτερικό φλοιό που το εξωτερικό άκρο είναι υδροφιλικό, ενώ το εσωτερικό είναι υδροφοβικό διατηρώντας διαλυμένη τη χοληστερόλη και τις χολοχρωστικές).
Κατά συνέπεια, η ένδεια χολικών αλάτων δημιουργεί συνθήκες για καθίζηση της χοληστερόλης και των χολοχρωστικών (υπερκορεσμένη χολή) οδηγώντας στο σχηματισμό χολολίθων. Δείτε επίσης τα άρθρα του peptiko.gr για τη χολολιθίαση και τους πολύποδες στη χοληδόχο κύστη.