Κίρρωση ήπατος

Τι είναι η κίρρωση του ήπατος;

Κίρρωση είναι μια σοβαρή χρόνια νόσος του ήπατος που συνοδεύεται από ουλοποίηση (ουλή) στο συκώτι. Οι βλάβες του ήπατος στην κίρρωση δυνατόν να προκαλέσουν σοβαρή αιμορραγία (πχ αιμορραγία κιρσών οισοφάγου), οίδημα (πρήξιμο στα πόδια ή συλλογή υγρού στην κοιλιά) και αναπνευστική δυσχέρεια (από συλλογή υγρού στους πνεύμονες).

Ποια είναι τα συμπτώματα της κίρρωσης του ήπατος;

Αρκετοί ασθενείς με κίρρωση ήπατος δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Επί εμφανίσεως συμπτωμάτων, αυτά δυνατόν να περιλαμβάνουν:

• Πρήξιμο στην κοιλιά και τα πόδια, και συλλογή υγρού στους πνεύμονες
• Βαριά αιμορραγία από κιρσούς (δηλ. αγγεία) στον οισοφάγο
• Μώλωπες ή εύκολη αιμορραγία
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Αίσθημα πληρότητας στο στομάχι
• Αίσθημα κόπωσης
• Διαταραχές ύπνου
• Κίτρινο χρώμα του δέρματος ή του λευκού των ματιών, δηλαδή ίκτερος
• Σύγχυση (ηπατική εγκεφαλοπάθεια)
• Κώμα
• Αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις και αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου ήπατος

Ποια είναι τα 3 συχνότερα αίτια της κίρρωσης ήπατος;

Η κίρρωση του ήπατος δυνατόν να οφείλεται σε:

• Χρόνια κατάχρηση αλκοόλ
• Ηπατίτιδα Β ή ηπατίτιδα C
• Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (συνήθως εμφανίζεται σε ασθενείς με παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη)

Υπάρχουν ειδικές εξετάσεις για την κίρρωση ήπατος;

Ναι. Ο γαστρεντερολόγος σας πιθανόν να σας συστήσει:

• Βιοψία ήπατος. Ο γιατρός τοποθετεί μια βελόνα στο συκώτι σας και παίρνει ένα μικρό δείγμα ιστού ο μικροσκοπικός έλεγχος του οποίου θα δείξει τη βαρύτητα της βλάβης στο συκώτι.
• Αιματολογικές εξετάσεις. Δείτε ποιες αιματολογικές εξετάσεις επηρεάζονται στην κίρρωση ήπατος στο άρθρο του peptiko.gr
• Απεικονιστικές εξετάσεις (υπέρηχος, αξονική, μαγνητική τομογραφία, ελαστογραφία ήπατος)
• Γαστροσκόπηση (για έλεγχο κιρσών οισοφάγου και πυλαίας γαστροπάθειας. Βλέπε σχετικό άρθρο στο peptiko.gr)

Τι είναι και πώς υπολογίζεται το σκορ Child-Pugh;

Η βαρύτητα της κίρρωσης υπολογίζεται με το σκορ Child-Pugh (μερικές φορές καλείται Child-Turcotte-Pugh score). Το σκορ Child-Pugh χρησιμοποιείται για να καθορισθεί η πρόγνωση της κίρρωσης του ήπατος και περιλαμβάνει τις εξής 5 παραμέτρους:

1. Ολική χολερυθρίνη
2. Λευκωματίνη ή αλβουμίνη ορού
3. Χρόνος προθρομβίνης
4. Ασκίτης
5. Ηπατική εγκεφαλοπάθεια

Ανάλογα με το σκορ Child-Pugh, η κίρρωση ταξινομείται σε 3 στάδια: A, B, C.

• Το στάδιο Α (5-6 πόντοι) έχει 100% επιβίωση στο πρώτο έτος και 85% επιβίωση στο δεύτερο έτος.
• Το στάδιο Β (7-9 πόντοι) έχει 81% επιβίωση στο πρώτο έτος και 57% επιβίωση στο δεύτερο έτος.
• Το στάδιο C (10-15 πόντοι) έχει 45% επιβίωση στο πρώτο έτος και 35% επιβίωση στο δεύτερο έτος.

Μπορείτε να υπολογίσετε αυτόματα το σκορ Child-Pugh κάνοντας κλικ εδώ.

Τι μπορώ να κάνω για να αποτρέψω περαιτέρω βλάβη του ήπατος;

Για να προστατεύσετε το συκώτι σας:

• Αποφύγετε το αλκοόλ
• Συζητήστε με τον γαστρεντερολόγο σας πριν πάρετε νέα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων παυσίπονων (η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα αντενδείκνυνται), βοτάνων, βιταμινών ή συμπληρωμάτων διατροφής. Ορισμένα φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής δυνατόν να προκαλέσουν βλάβη στο συκώτι.

Πώς αντιμετωπίζεται η κίρρωση του ήπατος;

Η θεραπεία της κίρρωσης του ήπατος εξαρτάται από την αιτία που την προκάλεσε, από το πόσο σοβαρή είναι, και από το ποια συμπτώματα υπάρχουν. Εάν πχ η κίρρωση οφείλεται σε κατάχρηση αλκοόλ, είναι επιβεβλημένη η πλήρης διακοπή λήψης αλκοόλ. Εάν η κίρρωση οφείλεται σε ιό ηπατίτιδας Β ή C, τότε θα χορηγηθούν τα αντίστοιχα φάρμακα.

Για τη μείωση του κινδύνου αιμορραγίας σε περίπτωση κιρσών οισοφάγου ο γαστρεντερολόγος θα σας συστήσει κάποια φάρμακα που ονομάζονται «β-αναστολείς» ή θα προχωρήσει σε ενδοσκοπική απολίνωση (δηλαδή αφαίρεση των κιρσών με ελαστικούς δακτυλίους μέσω θεραπευτικής γαστροσκόπησης).

Σε περίπτωση οιδημάτων στα πόδια ή συλλογής υγρού στην κοιλιά (το υγρό αυτό καλείται ασκίτης) και τους πνεύμονες, θα σας χορηγηθούν διουρητικά, ή θα σας γίνει εκκενωτική παρακέντηση του ασκιτικού υγρού. Δείτε τι είναι ο ασκίτης, πώς γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία του ασκίτη στο άρθρο του peptiko.gr εδώ.

Για τη θεραπεία ή την πρόληψη των λοιμώξεων (επειδή οι ασθενείς με κίρρωση ήπατος είναι πιο ευαίσθητοι σε λοιμώξεις) πιθανόν να σας χορηγηθούν αντιβιοτικά. Επίσης θα πρέπει να κάνετε τον καθιερωμένο ετήσιο αντιγριπικό εμβολιασμό.

Για τη βελτίωση της σύγχυσης ή αλλιώς της ηπατικής εγκεφαλοπάθειας (σε προχωρημένα στάδια κίρρωσης ήπατος), θα σας χορηγηθεί λακτουλόζη (ένα φάρμακο που μαλακώνει τα κόπρανα) ή αντιβιοτικά.

Θα χρειαστεί να υποβληθώ σε μεταμόσχευση ήπατος;

Οι ασθενείς με σοβαρή κίρρωση ήπατος ενδεχομένως να χρειασθεί να υποβληθούν σε μεταμόσχευση ήπατος. Συζητήστε με τον γαστρεντερολόγο σας αυτό το ενδεχόμενο, διότι υπάρχουν πολύ καθορισμένα κριτήρια επιλογής των ασθενών που θα λάβουν μόσχευμα, επειδή ο αριθμός των μοσχευμάτων που είναι διαθέσιμα είναι πολύ περιορισμένος και η αναμονή σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αρκετά μεγάλη.

Μπορεί να προληφθεί η κίρρωση του ήπατος;

Μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες να πάθετε κίρρωση ήπατος ακολουθώντας κάποια από τα παρακάτω:

• Αναζητήστε βοήθεια, εάν έχετε πρόβλημα κατάχρησης αλκοόλ
• Κάντε τα εμβόλια για την ηπατίτιδα Β και Α
• Χρησιμοποιείτε προφυλακτικά κατά τη σεξουαλική επαφή
• Εάν είστε χρήστης ενδοφλέβιων ουσιών, μην κάνετε κοινή χρήση της σύριγγας με άλλους χρήστες

Πώς γίνεται η παρακολούθηση των ασθενών με κίρρωση ήπατος;

Η τακτική παρακολούθηση των ασθενών με κίρρωση ήπατος είναι σημαντική τόσο για τον έλεγχο των επιπλοκών (ηπατική εγκεφαλοπάθεια, ασκίτης κλπ.) όσο και για την πιθανή ανάπτυξη καρκίνου στο συκώτι (ηπατοκυτταρικός καρκίνος). Οι ασθενείς με κίρρωση ήπατος ή προχωρημένη ίνωση πρέπει να παρακολουθούνται σύμφωνα με τις οδηγίες που φαίνονται στον Πίνακα που ακολουθεί.

AFP-L3, AFP bound to Lens culinaris agglutinin

DCP, des-gamma-carboxyprothrombin

Βιβλιογραφία

1. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori induced cognitive dysfunction might be associated with falls and fractures in cirrhosis. Hepatology 2013 Mar;57(3):1284.
2. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori infection and liver cirrhosis: possible association with hepatic encephalopathy and/or post-hepatic encephalopathy cognitive impairment in patients with portal hypertension. Ann Gastroenterol 2014;27(3):285.
3. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori might contribute to persistent cognitive impairment after resolution of overt hepatic encephalopathy. Clin Gastroenterol Hepatol 2011 Jul;9(7):624.
4. Kountouras J, Deretzi G, Zavos C, Katsinelos P. A possible impact of common worldwide environmental agents on the prognosis of critically ill cirrhotic patients. Liver Int 2014;34:1127-8.