Ηπατίτιδα: Τι είναι;
Η ηπατίτιδα είναι η φλεγμονή του ήπατος (καταστροφή των κυττάρων του συκωτιού) που προκαλείται από διάφορα αίτια που περιγράφονται παρακάτω. Η ηπατίτιδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια και μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια, κίρρωση του ήπατος και σπανιότερα σε καρκίνο ήπατος (ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα).
Ηπατίτιδα: Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα;
Τόσο η οξεία όσο και η χρόνια ηπατίτιδα συνήθως δεν παρουσιάζουν αξιόλογα συμπτώματα. Κάποιες φορές όμως η ηπατίτιδα μπορεί να συνοδεύεται από τα ακόλουθα συμπτώματα.
Οξεία ηπατίτιδα
- Μυαλγίες και αρθραλγίες
- Υψηλός πυρετός
- Αδυναμία, καταβολή, κόπωση
- Ανορεξία
- Κοιλιακό άλγος (πόνος στην κοιλιά)
- Υπέρχρωση ούρων (σκούρα ούρα σαν κονιάκ)
- Αποχρωματισμός κοπράνων (κόπρανα σαν στόκος)
- Δερματικός κνησμός (φαγούρα στο δέρμα)
- Ωχρότητα οφθαλμών / δέρματος (κιτρινίλα ματιών – δέρματος) ή αλλιώς ίκτερος
Χρόνια ηπατίτιδα
- Ίκτερος
- Πρησμένα πόδια (οίδημα στους αστραγάλους και τα πόδια)
- Σύγχυση
- Εμετός με αίμα (αιματέμεση)
- Αίμα στα κόπρανα (αιματοχεσία)
Ποια είναι τα αίτια της ηπατίτιδας;
- Ιογενή αίτια: ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, ηπατίτιδα D, ηπατίτιδα E, ηπατροτρόποι ιοί όπως κυτταρομεγαλοϊός, Epstein-Barr, αδενοϊοί κλπ. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τα άρθρα του peptiko.gr για την ηπατίτιδα Β και για την ηπατίτιδα C.
- Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα: Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα αποτελεί κύρια αιτία μεταμόσχευσης ήπατος στην Αμερική. Περίπου 20-45% του Αμερικανικού πληθυσμού πάσχει από μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (λίπος στο συκώτι) και το 6% πάσχει από μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (ηπατίτιδα από λίπος στο συκώτι). Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα υπολογίζεται σε ένα ποσοστό 3-5% παγκοσμίως. Από τους ασθενείς με μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα που θα αναπτύξουν κίρρωση του ήπατος, περίπου το 2% θα εξελιχθεί σε ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα που έχει ως αιτιολογία τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος υπολογίζεται σε 15-30%. Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα είναι η κύρια αιτία κίρρωσης του ήπατος σε περίπου 25% των ασθενών στις ΗΠΑ, αποτελώντας το 1-2% του γενικού πληθυσμού.
- Αλκοόλ: Η αλκοολική ηπατίτιδα εμφανίζεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα όταν υπερβαίνουμε συστηματικά την μέγιστη επιτρεπόμενη ημερήσια κατανάλωση αλκοόλ. Η μέγιστη επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ για τους άνδρες είναι κάτω από 4 ποτά ημερησίως σε μια τυχαία ημέρα και κάτω από 14 ποτά την εβδομάδα. Η μέγιστη επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ για τις γυναίκες είναι κάτω από 3 ποτά σε μια τυχαία ημέρα και κάτω από 7 ποτά την εβδομάδα.
- Αυτοάνοση ηπατίτιδα: Ο οργανισμός παράγει για κάποιον λόγο αντισώματα που καταστρέφουν τα κύτταρα του ήπατος. Η αυτοάνοση ηπατίτιδα μπορεί να πυροδοτηθεί από φάρμακα (πχ. νιτροφουραντοΐνη, υδραλαζίνη, μεθυλντόπα), μετά από μεταμόσχευση ήπατος ή από ιούς (πχ. ηπατίτιδα Α, Epstein-Barr, ιλαρά).
- Ισχαιμική ηπατίτιδα: Η ισχαιμική ηπατίτιδα προκαλείται από μείωση της αιμάτωσης του ήπατος λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, σοκ / σήψης, ή αγγειακής ανεπάρκειας.
- Φαρμακευτική ηπατίτιδα: Τα φάρμακα που προκαλούν φαρμακευτική ηπατίτιδα περιλαμβάνουν τα εξής: ασπιρίνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ibuprofen, diclofenac, naproxen), στατίνες, αναβολικά στεροειδή, αντιβιοτικά (αμοξικιλλίνη-κλαβουλανικό οξύ, ερυθρομυκίνη), αντισυλληπτικά, ανάλογα τεστοστερόνης, μεθοτρεξάτη, αζαθειοπρίνη, αντιμυκητιασικά φάρμακα, αλλοπουρινόλη, φάρμακα για τον ιό HIV, κ.ά.
- Γενετικά αίτια: Ανεπάρκεια α1-αντιθρυψίνης, αιμοχρωμάτωση, νόσος του Wilson (ηπατοφακοειδής εκφύλιση από σταδιακή εναπόθεση χαλκού στους ιστούς)
- Άλλα αίτια: Τοξόπλασμα, ερυθρά, σύφιλη και κυτταρομεγαλοϊός και διάφορα μεταβολικά νοσήματα (πχ. διαταραχές αποθήκευσης γλυκογόνου, διαταραχές αποθήκευσης λυσοσωμάτων) μπορεί να προκαλέσουν ηπατίτιδα στα νεογνά.
Οξεία σοβαρή ηπατίτιδα στα παιδιά: Τι είναι και πώς προκαλείται;
Η οξεία σοβαρή ηπατίτιδα στα παιδιά εμφανίσθηκε από τις 21 Απριλίου 2022 σε διάφορα μέρη του κόσμου και θορύβησε τους ειδικούς διότι το αίτιο παραμένει προς το παρόν άγνωστο, ενώ έχουν αποκλεισθεί οι ιοί της ηπατίτιδας A, B, C, D, E ως πιθανά αίτια. Στις 74 από τις 169 (έως τις 4 Μαΐου 2022) καταγεγραμμένες περιπτώσεις παγκοσμίως ανιχνεύθηκε αδενοϊός (κυρίως F τύπου 41).
Το κλινικό σύνδρομο της οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας από 1 μηνός έως 16 ετών και περιλαμβάνει οξεία ηπατίτιδα με αξιοσημείωτα αυξημένες τρανσαμινάσες πάνω από 500 IU/L, συχνά ίκτερο και γαστρεντερικά συμπτώματα (κυρίως εμετούς) που προηγούνται του ίκτερου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν υπάρχει πυρετός αν και αυτό δεν είναι απόλυτο. Ορισμένα παιδιά χρειάστηκαν μεταφορά σε εξειδικευμένες παιδιατρικές ηπατολογικές μονάδες και 17 παιδιά (10%) υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ήπατος. Σύμφωνα με αναφορές των ειδικών μονάδων τουλάχιστον 4 παιδιά έχουν πεθάνει, 3 εκ των οποίων στην Ινδονησία. Τα 3 παιδιά που πέθαναν στην Ινδονησία ήταν ηλικίας 2, 8 και 11 ετών. Το ηλικίας 2 ετών παιδί δεν είχε εμβολιασθεί ενώ τα άλλα δύο παιδιά είχαν εμβολιασθεί για την COVID-19.
Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκε σε 20 περιπτώσεις από όσα παιδιά ελέγχθηκαν. Τα 19 από τα 20 αυτά παιδιά είχαν συλλοίμωξη με SARS-CoV-2 και αδενοϊό. Παρότι ο αδενοϊός έχει ταυτοποιηθεί σε πολλές περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά, εντούτοις αυτό το αίτιο δεν μπορεί να εξηγήσει την βαρύτητα της κλινικής εικόνας σε προηγουμένως υγιή παιδιά χωρίς υποκείμενα νοσήματα. Ποτέ στο παρελθόν ο αδενοϊός τύπου 41 δεν συσχετίσθηκε με τόσο σοβαρή κλινική εικόνα σε υγιή παιδιά, παρά μόνο σε ανοσοκατασταλμένα. Η υπόθεση ότι τα εμβόλια έναντι της COVID-19 έκαναν τα παιδιά ευαίσθητα στον αδενοϊό τύπου 41 δεν φαίνεται ότι ευσταθεί διότι η πλειονότητα των παιδιών με οξεία ηπατίτιδα δεν είχε λάβει εμβόλιο έναντι της COVID-19.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καταγράφει τα περιστατικά και οι ερευνητές συνεχίζουν να μελετούν το θέμα. Στην Ελλάδα δεν έχει καταγραφεί προς το παρόν κάποιο κρούσμα οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά. Δείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Στην παρακάτω Εικόνα φαίνεται η προέλευση των καταγεγραμμένων από τον ΠΟΥ (έως 4 Μαΐου 2022) περιστατικών οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά:
- Μεγάλη Βρετανία 114
- Ισπανία 13
- Ισραήλ 12
- ΗΠΑ 9
- Δανία 6
- Ιρλανδία 5
- Ολλανδία 4
- Ιταλία 4
- Νορβηγία 2
- Γαλλία 2
- Ρουμανία 1
- Βέλγιο 1
UPDATE: Έως τις 24 Μαΐου 2022, είχαν αναφερθεί στον ΠΟΥ 650 περιπτώσεις ανεξήγητης οξείας ηπατίτιδας σε παιδιά από 33 χώρες.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ηπατίτιδας;
Για την διάγνωση της ηπατίτιδας απαιτούνται διάφορες εξετάσεις: αιματολογικές, βιοχημικές, ιολογικές, ανοσολογικές, απεικονιστικές (υπέρηχο, αξονική, μαγνητική τομογραφία), ελαστογραφία ήπατος, και τέλος βιοψία ήπατος.
Υπάρχει θεραπεία για την ηπατίτιδα;
Ανάλογα με το είδος της ηπατίτιδας υπάρχουν και οι αντίστοιχες θεραπείες. Ο γαστρεντερολόγος σας είναι αυτός που θα λάβει το ιστορικό σας, θα σας παραπέμψει για εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις και θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία ανάλογα με το αίτιο που προκαλεί την ηπατίτιδα, δηλαδή την καταστροφή των ηπατοκυττάρων.