Τι είναι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ);
Ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) είναι ένα εργαλείο που καθορίζει ποιος άνθρωπος έχει χαμηλό, ποιος φυσιολογικό βάρος, ποιος είναι υπέρβαρος και ποιος παχύσαρκος. Οι άνθρωποι που είναι κλινικώς παχύσαρκοι έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη, εγκεφαλικού επεισοδίου, καρκίνου, και καρδιαγγειακών νοσημάτων (συννοσηρότητες).
Ο ΔΜΣ έχει ορισμένα μειονεκτήματα. Δεν λαμβάνει υπόψη το λιπώδη ιστό έναντι του μυϊκού ιστού του σώματος. Έτσι για παράδειγμα ένας αθλητής με αυξημένη μυϊκή μάζα έχει μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος σε σχέση με κάποιον άνθρωπο του ίδιου ύψους που δεν ασκείται. Αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει ότι ο αθλητής με την αυξημένη μυϊκή μάζα είναι παχύσαρκος.
Πώς υπολογίζεται ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ);
Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται βάσει του τύπου: ΔΜΣ = βάρος (kg)/ύψος2 (m2)
| Κατάταξη | Δείκτης μάζας σώματος | Κίνδυνος συννοσηρότητας |
| Χαμηλό σωματικό βάρος | <18,50 | Χαμηλός (αλλά αυξημένος κίνδυνος άλλων κλινικών προβλημάτων) |
| Φυσιολογικό σωματικό βάρος | 18,50–24,99 | Ανάλογος του γενικού πληθυσμού |
| Αυξημένο σωματικό βάρος | ≥25,00 | |
| Υπέρβαρος | 25,00–29,99 | Ηπίως αυξημένος |
| Παχυσαρκία τάξης I | 30,00–34,99 | Μετρίως αυξημένος |
| Παχυσαρκία τάξης II | 35,00–39,99 | Σοβαρός |
| Παχυσαρκία τάξης III | ≥40,00 | Εξαιρετικά σοβαρός |
Κατά μέσο όρο, η παχυσαρκία μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης κατά 6-7 χρόνια. Ο δείκτης μάζας σώματος μεταξύ 30-35 kg/m2 μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης μεταξύ 2-4 χρόνια, ενώ η σοβαρή παχυσαρκία (ΔΜΣ > 40 kg/m2) μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης κατά 10 χρόνια.
Για να υπολογίσετε τις ημερήσιες θερμίδες που χρειάζεται ο οργανισμός σας μπορείτε να κάνετε κλικ εδώ.
Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;
Η παχυσαρκία, ιδιαίτερα η κοιλιακή, σχετίζεται με αντίσταση στην ινσουλίνη, την ορμόνη που παράγει το πάγκρεας και ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα. Δηλαδή η ινσουλίνη σταματά να επιδρά στη χρησιμοποίηση της γλυκόζης και των λιπαρών οξέων που κυκλοφορούν στο αίμα, η αύξηση των οποίων συχνά οδηγεί σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η αντίσταση στην ινσουλίνη, η σχετιζόμενη υπερινσουλιναιμία και υπεργλυκαιμία, και οι λιποκυτταροκίνες (δηλαδή οι ορμόνες που παράγει ο λιπώδης ιστός) επίσης μπορεί να προκαλέσουν αγγειακή δυσλειτουργία, αύξηση της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, υπέρταση, αγγειακή φλεγμονή και τελικά αθηροσκλήρωση στα αγγεία της καρδιάς.Η παρουσία κοινών παραγόντων κινδύνου για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ενηλίκων) και τη στεφανιαία νόσο της καρδιάς (κοιλιακή παχυσαρκία, υπεργλυκαιμία, δυσλιπιδαιμία, υπέρταση) οδήγησε στον ορισμό του λεγόμενου «μεταβολικού συνδρόμου». Το μεταβολικό σύνδρομο αναφέρεται και ως σύνδρομο Χ, σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη, θανατηφόρο κουαρτέτο, ή σύνδρομο παχυσαρκίας-δυσλιπιδαιμίας. Η γενετική προδιάθεση (κληρονομικότητα), η έλλειψη σωματικής άσκησης και η κατανομή λίπους στο σώμα αποτελούν παράγοντες εκδήλωσης του σακχαρώδη διαβήτη και ανάπτυξης ισχαιμικής καρδιακής νόσου.
Ποια είναι τα διαγνωστικά κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου;
Υπάρχουν 5 «Σχολές» που έχουν προτείνει πώς πρέπει να ορίζεται το μεταβολικό σύνδρομο και έχουν προτείνει συγκεκριμένα κριτήρια. Τα συνηθέστερα κριτήρια που χρησιμοποιούνται είναι του National Cholesterol Education Program (NCEP) Adult Treatment Panel III (ATP III).
| Κριτήρια μεταβολικού συνδρόμου κατά NCEP ATP3 (2005): 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω 5 παραμέτρους | Άνδρες | Γυναίκες |
| Γλυκόζη νηστείας | ≥100 mg/dL ή λήψη φαρμάκων για σακχαρώδη διαβήτη | ≥100 mg/dL ή λήψη φαρμάκων για σακχαρώδη διαβήτη |
| Χαμηλή HDL χοληστερίνη | <40 mg/dL ή λήψη φαρμάκων για χαμηλή HDL χοληστερίνη | <50 mg/dL ή λήψη φαρμάκων για χαμηλή HDL χοληστερίνη |
| Τριγλυκερίδια | ≥150 mg/dL ή λήψη φαρμάκων για αυξημένα τριγλυκερίδια | ≥150 mg/dL ή λήψη φαρμάκων για αυξημένα τριγλυκερίδια |
| Παχυσαρκία (Περιφέρεια μέσης) | ≥102 cm | ≥88 cm |
| Αρτηριακή υπέρταση | ≥130/85 mmHg ή λήψη αντιυπερτασικών φαρμάκων | ≥130/85 mmHg ή λήψη αντιυπερτασικών φαρμάκων |