Τι είναι ο ειλεός και τι είναι ο ατελής ειλεός;
Ειλεός είναι η αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων από το έντερο. Όταν ο ασθενής αδυνατεί να αποβάλει μόνο κόπρανα αλλά αποβάλλει αέρια, ο ειλεός ονομάζεται ατελής ειλεός. Όταν ο ασθενής αδυνατεί να αποβάλει και κόπρανα και αέρια, ο ειλεός ονομάζεται πλήρης ειλεός ή ειλεός.
Ποιες είναι οι 2 κύριες κατηγορίες ειλεού;
Ο ειλεός διακρίνεται σε 2 κύριες κατηγορίες:
- Αποφρακτικός ειλεός: όταν υπάρχει απόφραξη του εντέρου και αδυναμία προώθησης και αποβολής των αερίων και των κοπράνων
- Παραλυτικός ειλεός: όταν η αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων δεν οφείλεται σε απόφραξη αλλά σε διαταραχή της νεύρωσης του εντέρου που προκαλεί μείωση ή εξαφάνιση της κινητικότητας του εντέρου
Ποια αίτια προκαλούν ειλεό;
Αποφρακτικός ειλεός: Αίτια
- Απόφραξη του εντέρου από κοπρόσταση (έντονη δυσκοιλιότητα), χολολιθίαση (αποκαλείται ειλεός εκ χολολίθου και συνήθως η ενσφήνωση της πέτρας εντοπίζεται στον τελικό ειλεό), πολύποδα ή καρκίνο παχέος εντέρου, και κατάποση ξένου σώματος
- Μετεγχειρητικές συμφύσεις
- Συστροφή εντέρου (το έντερο στρίβει γύρω από τον άξονα του μεσεντερίου προκαλώντας ισχαιμία, νέκρωση και διάτρηση του εντέρου και τελικά περιτονίτιδα και θάνατο από σήψη)
- Εγκολεασμός εντέρου (μία έλικα εντέρου εγκλωβίζεται εντός μιας άλλης προκαλώντας ισχαιμία, νέκρωση, διάτρηση του εντέρου και τελικά περιτονίτιδα και θάνατο από σήψη)
- Περισφιγμένη κήλη
Παραλυτικός ειλεός: Αίτια
- Μετεγχειρητικός ειλεός
- Φάρμακα:
- Οπιοειδή αναλγητικά (μορφίνη)
- Αντιχολινεργικά (ατροπίνη)
- Αντιυπερτασικά φάρμακα, κυρίως αναστολείς διαύλων ασβεστίου (βεραπαμίλη, διλτιαζέμη, νιφεδιπίνη)
- Ανταγωνιστές της ντοπαμίνης (αλοπεριδόλη)
- Αντικαταθλιπτικά (αμιτριπτυλίνη, ιμιπραμίνη)
- Αντιδιαρροϊκά (λοπεραμίδη ή Imodium)
- Υποθυρεοειδισμός
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Ουραιμία
- Ηλεκτρολυτικές διαταραχές (κυρίως του καλίου και του ασβεστίου)
- Οξεία παγκρεατίτιδα
- Ισχαιμική κολίτιδα
- Εκκολπωματίτιδα
- Στρογγυλοείδωση
- Νόσος Parkinson και πολλαπλή σκλήρυνση (κατά πλάκας)
- Τραυματισμοί του κεντρικού νευρικού συστήματος
- Αυτοάνοσα νοσήματα (νόσος του Crohn, σκληρόδερμα, μυοσίτιδες, βαριά μυασθένεια)
Ποια είναι τα συμπτώματα του ειλεού;
Ο ειλεός προκαλεί έντονη ευαισθησία στην ψηλάφηση της κοιλιάς.
Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακός σπασμός (κράμπες)
- Ανορεξία
- Αίσθημα πληρότητας
- Δυσκοιλιότητα
- Αδυναμία αποβολής αερίων
- Διάταση κοιλιάς
- Ναυτία / έμετος (κοπρανώδης)
Πώς γίνεται η διάγνωση του ειλεού;
Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση (επισκόπηση, ψηλάφηση, επίκρουση, ακρόαση), καθώς και με απεικονιστικές εξετάσεις (απλή ακτινογραφία κοιλίας σε όρθια θέση, αξονική τομογραφία και υπέρηχο κοιλίας, βαριούχο υποκλυσμό)
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης ειλεού;
Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ειλεού είναι:
- Προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση στην κοιλιά
- Ηλεκτρολυτικές διαταραχές (κυρίως του καλίου και του ασβεστίου)
- Ιστορικό τραυματισμού εντέρου
- Ιστορικό νόσου Crohn ή εκκολπωματίτιδας
- Σήψη (πολυοργανική ανεπάρκεια)
- Ιστορικό ακτινοθεραπείας στην περιοχή του εντέρου
- Περιφερική αρτηριοπάθεια
- Απότομη απώλεια βάρους
Ποιος είναι ο κίνδυνος από τον ειλεό;
Ο ειλεός θεωρείται επείγουσα κατάσταση διότι έχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, οι κυριότερες εκ των οποίων είναι η νέκρωση του εντέρου (κυρίως λόγω ισχαιμίας) και η διάτρηση του εντέρου που προκαλεί περιτονίτιδα και σήψη (πολυοργανική ανεπάρκεια).
Θεραπεύεται ο ειλεός;
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ο ειλεός απαιτεί άμεση εισαγωγή στο νοσοκομείο για αντιμετώπιση και θεραπεία. Μην καθυστερείτε την μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο διότι κερδίζοντας χρόνο αυξάνετε τις πιθανότητες να αποφύγετε τις επικίνδυνες επιπλοκές που αναφέρονται παραπάνω. Σε γενικές γραμμές ο αποφρακτικός ειλεός θεραπεύεται χειρουργικά, ενώ ο παραλυτικός ειλεός θεραπεύεται συντηρητικά (με φαρμακευτική αγωγή). Εάν όμως καθυστερήσει η συντηρητική αντιμετώπιση του παραλυτικού ειλεού, ίσως να απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση λόγω ισχαιμίας και νέκρωσης του εντέρου.