Σάκχαρο ή γλυκόζη αίματος νηστείας: Τι είναι

Τι είναι το σάκχαρο ή γλυκόζη αίματος νηστείας;

Το σάκχαρο ή γλυκόζη ή ζάχαρο του αίματος προέρχεται από τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και αποτελεί την κυρίαρχη πηγή ενέργειας του οργανισμού. Το άμυλο και το γλυκογόνο που προσλαμβάνονται με την τροφή διασπώνται στο στόμα από την αμυλάση του σιέλου σχηματίζοντας ενδιάμεσες δεξτρίνες και μαλτόζη. Η παγκρεατική αμυλάση στο λεπτό έντερο ολοκληρώνει την διάσπαση σε ολιγοσακχαρίτες, κυρίως μαλτόζη. Η μαλτόζη μαζί με τις προσλαμβανόμενες με την τροφή λακτόζη και σακχαρόζη υδρολύονται από τη μαλτάση, λακτάση και σακχαροζιδάση που βρίσκονται στον εντερικό βλεννογόνο σε γλυκόζη, γαλακτόζη και φρουκτόζη. Οι μονοσακχαρίτες απορροφώνται διαμέσου του δωδεκαδακτύλου και του ειλεού. Κατά τη διάρκεια της απορρόφησης παρατηρείται μετατροπή της φρουκτόζης σε γλυκόζη.

Ο μεταβολισμός των εξοζών προχωρά σύμφωνα με τις απαιτήσεις του οργανισμού. Αυτό οδηγεί σε:

1. παραγωγή ενέργειας μέσω μετατροπής σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό
2. αποθήκευση γλυκογόνου στο ήπαρ ή τριγλυκεριδίων στο λιπώδη ιστό ή μετατροπή σε κετοοξέα, αμινοξέα ή πρωτεΐνη.

Η πλήρης εικόνα του ενδιάμεσου μεταβολισμού των υδατανθράκων είναι αρκετά πολύπλοκη και αλληλοδιαπλεκόμενη με τον μεταβολισμό των λιπιδίων και των αμινοξέων.

Παρά τις μεγάλες διακυμάνσεις στην προσφορά και ζήτηση υδατανθράκων, η συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα διατηρείται σε στενά φυσιολογικά όρια από ορμόνες που ρυθμίζουν την κίνηση γλυκόζης μέσα και έξω από την κυκλοφορία. Αυτές περιλαμβάνουν την ινσουλίνη, η οποία ελαττώνει την γλυκόζη του αίματος, και τις αντιρροπιστικές ορμόνες γλυκαγόνη, επινεφρίνη (ή αδρεναλίνη), κορτιζόλη και αυξητική ορμόνη, οι οποίες αυξάνουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης.

Η φυσιολογική απομάκρυνση της γλυκόζης εξαρτάται:

1. από την ικανότητα του παγκρέατος να εκκρίνει ινσουλίνη
2. από την ικανότητα της ινσουλίνης να προάγει την πρόσληψη γλυκόζης σε περιφερικούς ιστούς
3. από την ικανότητα της ινσουλίνης να αναστέλλει την ηπατική παραγωγή γλυκόζης

Τα κύρια όργανα στόχοι της ινσουλίνης είναι:

• το ήπαρ
• οι σκελετικοί μύες
• ο λιπώδης ιστός

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του σακχάρου ή γλυκόζης νηστείας στο αίμα;

Οι φυσιολογικές τιμές του σακχάρου ή γλυκόζης νηστείας στο αίμα είναι από 70 έως 110 mg/dL.

Πώς χρησιμοποιείται κλινικά η μέτρηση του σακχάρου ή γλυκόζης στο αίμα;

Η μέτρηση του σακχάρου ή γλυκόζης στο αίμα χρησιμοποιείται για τον έλεγχο παθήσεων ή καταστάσεων που προκαλούν υπεργλυκαιμία ή υπογλυκαιμία.

Ποια είναι τα αίτια της υπεργλυκαιμίας;

Αυξημένο σάκχαρο ή ζάχαρο (υπεργλυκαιμία) μπορεί να έχουμε στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Σακχαρώδης διαβήτης
2. Φαιοχρωμοκύττωμα
3. Θυρεοτοξίκωση
4. Μεγαλακρία
5. Σύνδρομο Cushing
6. Γλουκαγόνωμα
7. Σωματοστατίνωμα
8. Οξεία και χρόνια παγκρεατίτιδα
9. Κυστική ίνωση
10. Αιμοχρωμάτωση
11. Νεοπλάσματα παγκρέατος
12. Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου
13. Χρόνια ηπατική νόσος
14. Χρόνια νεφρική νόσος
15. Εγκεφαλικό
16. Εγκεφαλοπάθεια Wernicke
17. Έλλειψη βιταμίνης Β1

Μειωμένο σάκχαρο ή ζάχαρο (υπογλυκαιμία) μπορεί να έχουμε στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Όγκος νησιδιακών κυττάρων
2. Έλλειψη γλουκαγόνου
3. Καρκίνος επινεφριδίων
4. Καρκίνος στομάχου
5. Πανυποφυσισμός
6. Νόσος του Addison
7. Υποθυρεοειδισμός
8. Σύνδρομο Von Gierke
9. Γαλακτοζαιμία
10. Πρόωρα νεογνά
11. Νεογνά από διαβητικές μητέρες
12. Σύνδρομο Zetterson
13. Σοβαρή ηπατική διαταραχή από δηλητηρίαση (πχ αρσενικό, χλωροφόρμιο, τετραχλωράνθρακα, αλκοόλη, σαλικυλικά κλπ.)

Ποια φάρμακα προκαλούν αύξηση των επιπέδων σακχάρου ή γλυκόζης στο αίμα;

Τα φάρμακα που προκαλούν αύξηση των επιπέδων σακχάρου ή γλυκόζης στο αίμα είναι:

• ACTH
• Κορτιζόνη (κορτικοστεροειδή)
• Καφεΐνη
• Διουρητικά
• Επινεφρίνη (αδρεναλίνη)
• Οιστρογόνα
• Φρουκτόζη
• Λίθιο
• Μορφίνη
• Αντισυλληπτικά

Ποια φάρμακα προκαλούν μείωση των επιπέδων σακχάρου ή γλυκόζης στο αίμα;

Τα φάρμακα που προκαλούν μείωση των επιπέδων σακχάρου ή γλυκόζης στο αίμα είναι:

• Παρακεταμόλη
• Αναβολικά στεροειδή
• Μαριχουάνα
• Αναστολείς μονοαμινοξειδάσης
• Σπιρονολακτόνη
• Προπρανολόλη