Οισοφάγος Barrett: Πλήρης οδηγός!

Τι είναι ο οισοφάγος Μπάρετ (Barrett);

Ο oισοφάγος Μπάρετ (Barrett) είναι η αντικατάσταση των φυσιολογικών κυττάρων του κατώτερου τμήματος του οισοφάγου από διαφορετικό τύπο κυττάρων, και προκαλείται συνήθως από τηνγαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) οξέος από το στομάχι στον οισοφάγο (βλέπε σχετικό άρθρο στο peptiko.gr). Οι περισσότεροι ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν εμφανίζουν ποτέ οισοφάγο Barrett.

Οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη οισοφάγου Barrett με την αντίστοιχη αύξηση του λόγου σχετικών πιθανοτήτων (odds ratio) σε έναν ασθενή με συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠΝ) αναφέρονται στον παρακάτω Πίνακα.

Ο οισοφάγος Barrett έχει σχετικά αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του οισοφάγου σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, αλλά τα τελευταία χρόνια μελέτες έδειξαν ότι ο κίνδυνος αυτός δεν είναι τόσο μεγάλος όσο θεωρούνταν παλιά. Ειδικά στους Έλληνες ασθενείς, ο κίνδυνος αυτός είναι ακόμα μικρότερος, καθώς φαίνεται ότι οι Έλληνες ασθενείς με οισοφάγο Barrett διαθέτουν γονίδια που τους προστατεύουν από την ανάπτυξη καρκίνου, σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.

Ποια είναι τα συμπτώματα του οισοφάγου Barrett;

Ο οισοφάγος Barrett δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Ορισμένοι ασθενείς ενδεχομένως να έχουν τα συνήθη συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, όπως:

• Κάψιμο στο στήθος
• Κάψιμο ή όξινη γεύση στο λαιμό (καούρα)
• Εμετό μετά το φαγητό
• Δυσκολία στην κατάποση

Υπάρχει ειδική εξέταση για τον οισοφάγο Barrett;

Ναι. Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας υποβάλει σε εξέταση που ονομάζεται ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού (γαστροσκόπηση) για να ελέγξει για την πιθανότητα ύπαρξης οισοφάγου Barrett.

Στην γαστροσκόπηση, θα σας χορηγηθεί φάρμακο (μέθη ή αναισθησία) για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε ή να κοιμηθείτε. Στη συνέχεια, ο γαστρεντερολόγος-ενδοσκόπος θα εισαγάγει ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα στο στόμα σας και θα τον προωθήσει στον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο (το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου). Ο σωλήνας διαθέτει κάμερα που συνδέεται με οθόνη ώστε να γίνει έλεγχος στον οισοφάγο. Ο γαστρεντερολόγος έχει την δυνατότητα κατά την οισοφαγοσκόπηση να λάβει βιοψίες από τον οισοφάγο ώστε να γίνει στην συνέχεια έλεγχος από τον παθολογοανατόμο εάν υπάρχει παρουσία οισοφάγου Barrett.

Πώς αντιμετωπίζεται ο οισοφάγος Barrett; Τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσω;

Ο οισοφάγος Barrett αντιμετωπίζεται μειώνοντας την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η αγωγή δεν θεραπεύει συνήθως τον οισοφάγο Barrett, αλλά προλαμβάνει την επιδείνωσή του. Η αγωγή συνίσταται σε φάρμακα που μειώνουν ή αναστέλλουν την παραγωγή οξέος από το στομάχι. Υφίστανται και άλλες πιο επεμβατικές μέθοδοι θεραπείας του οισοφάγου Barrett, για τις οποίες θα σας ενημερώσει ο υπεύθυνος γαστρεντερολόγος που σας παρακολουθεί.

Συνιστάται επίσης να:

• Διακόψετε το κάπνισμα
• Χάσετε βάρος αν είστε παχύσαρκοι
• Διατροφή: Αποφεύγετε ποτά με καφεΐνη, αλκοόλ, σοκολάτα, μέντα και λοιπά βότανα, και λιπαρά τρόφιμα. Αυτές οι τροφές μπορεί να επιδεινώσουν την παλινδρόμηση οξέος.
• Αποφεύγετε να τρώτε πριν πάτε για ύπνο, μην καταναλώνετε μεγάλα γεύματα, και μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό.
• Ανυψώνετε την κεφαλή του κρεβατιού σας μερικά εκατοστά (για παράδειγμα, με την τοποθέτηση σφήνας από ξύλο κάτω από τα 2 πόδια του κρεβατιού).

Πρέπει να με παρακολουθεί τακτικά γαστρεντερολόγος;

Ναι. Αν έχετε διαγνωσθεί με οισοφάγο Barrett, ο γαστρεντερολόγος σας θα σας ενημερώσει αναλυτικά για το πρόγραμμα επανελέγχου με γαστροσκόπηση (οισοφαγοσκόπηση) που θα τηρείτε ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ως προληπτική μέθοδο ελέγχου για πιθανή εξέλιξη του οισοφάγου Barrett σε καρκίνο οισοφάγου.

Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Κολλεγίου Γαστρεντερολογίας που εκδόθηκαν τον Απρίλιο του 2022, σε ασθενείς με οισοφάγο Barrett ΧΩΡΙΣ δυσπλασία, ο επανέλεγχος με γαστροσκόπηση και βιοψίες θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανάλογα με το μήκος του οισοφάγου Barrett, ως εξής:

• Οισοφάγος Barrett μήκους Μ3 ή μεγαλύτερο (σύμφωνα με την ταξινόμηση της Πράγας): έλεγχος τουλάχιστον κάθε 3 χρόνια
• Οισοφάγος Barrett μήκους <Μ3 (σύμφωνα με την ταξινόμηση της Πράγας): έλεγχος τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια

Πώς ελέγχεται η εξέλιξη του οισοφάγου Barrett;

Η εξέλιξη του οισοφάγου Barrett ελέγχεται με δύο τρόπους: ενδοσκοπικώς και ιστολογικώς (βιοψίες). Η ενδοσκοπική εξέλιξη του οισοφάγου Barrett γίνεται βάσει της ταξινόμησης της Πράγας.

Η ιστολογική εξέλιξη του οισοφάγου Barrett ελέγχεται με τη διαπίστωση ανάπτυξης δυσπλασίας (χαμηλόβαθμης ή υψηλόβαθμης) και καρκίνο οισοφάγου.

Τι θα συμβεί αν ο οισοφάγος Barrett εξελιχθεί σε καρκίνο οισοφάγου;

Η πιθανότητα αυτή είναι πολύ μικρή και δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας εφόσον ακολουθείτε πιστά το πρόγραμμα ενδοσκοπικού επανελέγχου με γαστροσκόπηση και την αγωγή που θα σας προτείνει ο γαστρεντερολόγος σας. Σε περίπτωση όμως που υπάρξει εξέλιξη του οισοφάγου Barrett σε καρκίνο οισοφάγου, ο γαστρεντερολόγος που σας παρακολουθεί θα σας προτείνει τους κατάλληλους τρόπους αντιμετώπισης.

References

1. Zavos C, et al. Prevalence and natural history of low-grade dysplasia among Barrett’s esophagus patients. Gut 2012 Oct;61(Suppl 3):A433; P1578.
2. Zavos C, et al. Risk factors for predicting neoplastic progression in patients with Barrett’s esophagus with low-grade dysplasia. Gut 2012 Oct;61(Suppl 3):A436; P1594.
3. Kountouras J, Zavos C, et al. Obstructive sleep apnea and environmental contributors for Barrett’s esophagus. Clin Gastroenterol Hepatol 2014; (in press)
4. Kountouras J, Zavos C, et al. Is Helicobacter pylori behind Barrett’s oesophagus and colorectal neoplasms?. Aliment Pharmacol Ther 2013 Apr;37(8):837.
5. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori infection and gastroesophageal reflux disease – Barrett’s esophagus – esophageal carcinoma sequence. In: Berhardt LV (ed). Advances in Medicine and Biology. Volume 1, 1st Edn, New York: Nova Biomedical Books, 2010, pp. 245-64.
6. Kountouras J, Zavos C, et al. Risk of extra-oesophageal malignancies in Barrett’s oesophagus. Scand J Gastroenterol 2004 Dec;39(12):1314.
7. Kyrgidis A, Zavos C, et al. New molecular concepts of Barrett’s esophagus: clinical implications and biomarkers. J Surg Res 2005 May 15;125(2):189-212.
8. Kountouras J, Zavos C, et al. Pathogenetic links between colorectal neoplasia and Barrett’s esophagus. Gastrointest Endosc 2006 Aug;64(2):298.
9. Kountouras J, Zavos C, et al. Eradication of Helicobacter pylori might halt the progress to oesophageal adenocarcinoma in patients with gastro-oesophageal reflux disease and Barrett’s oesophagus. Med Hypotheses 2007 May;68(5):1174-5.
10. Kountouras J, Zavos C, et al. Ki-67 and Bax expression in esophageal mucosa might have implications in ablative therapies for Barrett’s esophagus, dysplasia, and adenocarcinoma. Surg Endosc 2012 Jan;26(1):283-4.
11. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori infection might contribute to esophageal adenocarcinoma progress in subpopulations with gastroesophageal reflux disease and Barrett’s esophagus. Helicobacter 2012 Oct;17(5):402-3.
12. Shaheen NJ, Falk GW, et al. Diagnosis and Management of Barrett’s Esophagus: An Updated ACG Guideline. Am J Gastroenterol 2022 Apr 1;117(4):559-87.