Κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη

Η κοιλιοκάκη, γνωστή και ως δυσανεξία στη γλουτένη, είναι μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει το λεπτό έντερο. Η κοιλιοκάκη προκαλείται από την έκθεση στη γλουτένη, που είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Η κοιλιοκάκη χαρακτηρίζεται από βλάβη στο εσωτερικό τοίχωμα του λεπτού εντέρου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών και σε μια σειρά συμπτωμάτων.

Η κοιλιοκάκη υπολογίζεται ότι επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού παγκοσμίως, αν και πολλές περιπτώσεις ασθενών παραμένουν αδιάγνωστες. Η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και μπορεί να επηρεάσει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες.

Η κοιλιοκάκη είναι μια διά βίου νόσος που απαιτεί αυστηρή τήρηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και την πρόληψη των επιπλοκών. Στο άρθρο αυτό θα βρείτε αναλυτικές πληροφορίες για την κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη.

Τι είναι η κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη είναι μια κατάσταση που μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να διασπάσει ορισμένα τρόφιμα. Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη εμφανίζουν συμπτώματα όταν καταναλώνουν ψωμί, ζυμαρικά, πίτσα, και δημητριακά. Ορισμένα τρόφιμα περιέχουν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται «γλουτένη». Η γλουτένη καταστρέφει το έντερο των ασθενών με κοιλιοκάκη, με συνέπεια ο οργανισμός να μην μπορεί να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα. Η νόσος προσβάλλει παιδιά και ενήλικες με γενετική προδιάθεση (γονότυποι HLA-DQ2 και HLA-DQ8), εντούτοις τι ακριβώς οδηγεί σε απώλεια της ανοχής της γλουτένης παραμένει μυστήριο.

Οι γνώσεις μας για την παθοφυσιολογία της κοιλιοκάκης εμπλουτίζονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, γεγονός που σημαίνει ότι στο μέλλον ίσως θα καταφέρουμε να παρέμβουμε τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία της νόσου χωρίς να χρειάζεται η αυστηρή αποχή από τη γλουτένη. Στο παρακάτω Σχήμα φαίνεται η παθοφυσιολογία της κοιλιοκάκης, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα δεδομένα (The Lancet, Ιούνιος 2022).

Ποια είναι τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης;

Σε ποσοστό 21% η κοιλιοκάκη εμφανίζεται ασυμπτωματική (υποκλινική κοιλιοκάκη). Όμως, το 79% των ασθενών εκδηλώνουν συμπτώματα, τα οποία περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Συμπτώματα από το πεπτικό

• Διάρροια (27%)
• Μετεωρισμός, τυμπανισμός ή φούσκωμα (20%)
• Αφθώδης στοματίτιδα (18%)
• Εναλλαγές διάρροιας – δυσκοιλιότητας (15%)
• Δυσκοιλιότητα (13%)
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (12%)
• Πόνος στην κοιλιά
• Ανορεξία
• Δύσοσμα αέρια
• Λιπαρές κενώσεις και κόπρανα που επιπλέουν

Εξωγαστρικές / Εξωεντερικές εκδηλώσεις

• Οστεοπενία / οστεοπόρωση (52%), εξαιτίας χαμηλών επιπέδων 25-OH βιταμίνης D3
• Αναιμία (34%), κατά κύριο λόγο σιδηροπενική αναιμία στο 85% των ασθενών με αναιμία
• Κρυψιγενής αύξηση τρανσαμινασών (29%)
• Υποτροπιάζουσες αποβολές (12%)
• Αλλεργίες (9%)
• Πονοκέφαλος (5%)
• Ινομυαλγία (2,2%)
• Καθυστέρηση ανάπτυξης στα παιδιά
• Απώλεια βάρους

Στην παρακάτω Εικόνα συνοψίζονται τα συμπτώματα από το πεπτικό και οι εξωεντερικές / εξωγαστρικές εκδηλώσεις από την έκθεση στη γλουτένη σε ασθενείς με κοιλιοκάκη.

Συσχέτιση κοιλιοκάκης με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα

• Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (26,3%)
• Ερπητοειδής δερματίτιδα ή νόσος του Duhring (4%). Η ερπητοειδής δερματίτιδα παρουσιάζεται με διάφορα είδη εξανθημάτων όπως: βλατίδες, πλάκες, φυσαλίδες που σπάνε αφήνοντας επιφανειακές εξελκώσεις, και τελικά εφελκίδες. Η ερπητοειδής δερματίτιδα εντοπίζεται συνήθως στους αγκώνες, στη ράχη των βραχιόνων, στα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής, στην πλάτη, και στους γλουτούς. Η ερπητοειδής δερματίτιδα διαγιγνώσκεται με βιοψία δέρματος (ιστολογικώς) όπου ανευρίσκεται εναπόθεση κοκκίων IgA κάτω από την επιδερμίδα.
• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ινσουλινοεξαρτώμενος, νεανικός) (3%)
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα) (2,5%)
• Νευρολογικές διαταραχές (επιληψία, αταξία, περιφερική νευροπάθεια) (2,2%)
• Αυτοάνοσα νοσήματα του ήπατος (πρωτοπαθής χολική κίρρωση, αυτοάνοση ηπατίτιδα) (1,8%)
• Νόσοι συνδετικού ιστού (σύνδρομο Sjögren, συστηματική σκλήρυνση) (1,7%)
• Γυροειδής αλωπεκία. Η γυροειδής αλωπεκία σχετίζεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο κοιλιοκάκης, με τη συχνότητα εμφάνισης να είναι σχεδόν διπλάσια σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες.

Ποιοι ασθενείς θα πρέπει να ελέγχονται και για κοιλιοκάκη;

Στην παρακάτω Εικόνα φαίνεται η συσχέτιση της κοιλιοκάκης με άλλα νοσήματα. Οι ασθενείς με αυτά τα νοσήματα θα πρέπει να ελέγχονται και για κοιλιοκάκη (Zingone F, et al Gastroenterology 2024 Mar 7). Στους ασθενείς με τα παρακάτω νοσήματα που υποβάλλονται σε γαστροσκόπηση θα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνονται βιοψίες από την 2η μοίρα του δωδεκαδακτύλου για ιστολογικό αποκλεισμό κοιλιοκάκης.

Κοιλιοκάκη και φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα)

Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη φαίνεται ότι έχουν 4πλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα) σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ο κίνδυνος είναι παρόμοιος τόσο για να εμφανίσουν νόσο του Crohn (HR 4,36, 95%CI 3,72–5,11) όσο και ελκώδη κολίτιδα (HR 3,40, 95%CI 3,00–3,85). Η συσχέτιση της κοιλιοκάκης με τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου υποδηλώνει κοινή αιτιολογία.

Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο 2022 στο περιοδικό American Journal of Gastroenterology και περιελάμβανε 48.551 ασθενείς με κοιλιοκάκη και 83.529 ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου που παρακολουθήθηκαν για 20 χρόνια. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ασθενείς με κοιλιοκάκη συνήθως εμφανίζουν φλεγμονώδη νόσο του εντέρου σε διάστημα μικρότερο του 1 έτους, ενώ το συνολικό ποσοστό εμφάνισης φλεγμονώδους νόσου του εντέρου σε ασθενείς με κοιλιοκάκη είναι 2,5%. Και αντίστροφα όμως, το 1,3% των ασθενών με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου εμφανίζουν κοιλιοκάκη.

Κοιλιοκάκη και καρκίνος

Η κοιλιοκάκη φαίνεται ότι σχετίζεται με μικρή αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου. Η συσχέτιση αυτή αφορά κυρίως το λέμφωμα και τον καρκίνο του πεπτικού. Οι μελέτες όμως που υποστηρίζουν τη συσχέτιση της κοιλιοκάκης με τον καρκίνο είναι μικρές και έχουν πολλά μειονεκτήματα στη μεθοδολογία τους. Κάποιες μελέτες δείχνουν συσχέτιση μόνο με το λέμφωμα non-Hodgkin.

Επίσης δεν έχει διευκρινισθεί εάν η τήρηση μιας αυστηρής δίαιτας χωρίς γλουτένη επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Σε μία μελέτη φάνηκε ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης λεμφώματος non-Hodgkin σε ασθενείς με κοιλιοκάκη εξακολουθούσε να είναι αυξημένος 5 χρόνια μετά την τήρηση μιας αυστηρής δίαιτας χωρίς γλουτένη.

Υπάρχει ειδική εξέταση για την κοιλιοκάκη;

Ναι. Οι εξετάσεις για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης περιλαμβάνουν:

• Αιματολογικές εξετάσεις. Στο αίμα γίνεται έλεγχος αντισωμάτων μετά από κατανάλωση γλουτένης. Οι άνθρωποι που έχουν κοιλιοκάκη διαθέτουν στο αίμα τους αντισώματα έναντι αυτών των πρωτεϊνών. Θα πρέπει να φάτε κανονικά πριν κάνετε την αιματολογική εξέταση για τον έλεγχο αντισωμάτων της κοιλιοκάκης.
• Βιοψία. Προϋποθέτει γαστροσκόπηση κατά την οποία ο γαστρεντερολόγος εισάγει έναν λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα στο στόμα σας και από εκεί τον προωθεί στο λεπτό έντερο (δεύτερη μοίρα του δωδεκαδακτύλου) από όπου θα λάβει ένα μικρό δείγμα ιστού (βιοψία) που θα εξετασθεί κάτω από το μικροσκόπιο ώστε να διαπιστωθεί αν η κατανάλωση γλουτένης έχει προκαλέσει ζημιά στο έντερο. Δείτε πώς γίνεται η ιστολογική διάγνωση και σταδιοποίηση της κοιλιοκάκης σύμφωνα με το τροποποιημένο σύστημα κατά Marsh – Oberhuber στο άρθρο του peptiko.gr εδώ.

Η Αμερικανική Γαστρεντερολογική Εταιρεία δημοσίευσε το 2019 κατευθυντήριες οδηγίες για το ρόλο των ορολογικών τεστ και των βιοψιών στην παρακολούθηση της κοιλιοκάκης. Ανάμεσα στις 11 καλύτερες πρακτικές που περιγράφονται, οι ειδικοί συνιστούν παρακολούθηση των αντισωμάτων στον ορό του αίματος 6 και 12 μήνες μετά την αρχική διάγνωση της κοιλιοκάκης, και ακολούθως μια φορά το χρόνο. Επίσης οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ένας αρνητικός ορολογικός δείκτης ως αξιόπιστη ένδειξη βλεννογονικής επούλωσης και συνιστούν γαστροσκόπηση και βιοψίες για να εκτιμηθεί η επούλωση στους ασθενείς με κοιλιοκάκη και επιμονή των συμπτωμάτων. Μπορείτε να δείτε τις κατευθυντήριες οδηγίες για την κοιλιοκάκη (2019) της Αμερικανικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο της αντίστοιχης βιβλιογραφίας στο τέλος του άρθρου.

Πώς αντιμετωπίζεται η κοιλιοκάκη;

Η καλύτερη θεραπεία είναι να σταματήσετε εντελώς να καταναλώνετε γλουτένη. Αυτό μπορεί να σας φαίνεται δύσκολο στην αρχή. Θα πρέπει να αποφύγετε συστατικά όπως σίκαλη, σιτάρι, κριθάρι και βρώμη. Αυτά τα συστατικά περιλαμβάνονται σε πολλά κοινά τρόφιμα, όπως:

• Ψωμί, ζυμαρικά, γλυκά, δημητριακά
• Σάλτσες, καρυκεύματα
• Μπύρες και ξύδι βύνης

Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε το γάλα, το τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα στην αρχή. Τα τρόφιμα αυτά διασπώνται δύσκολα και θα πρέπει να περιμένετε έως ότου επουλωθεί το έντερό σας ώστε να τα επαναφέρετε στο καθημερινό σας σιτηρέσιο.

Τα τρόφιμα που δεν περιέχουν γλουτένη (και μπορείτε άφοβα να καταναλώνετε) περιλαμβάνουν:

• Ρύζι, καλαμπόκι, πατάτες, σόγια
• Φρούτα και λαχανικά
• Άλευρα, ζυμαρικά και άλλα προϊόντα που παράγονται από τα παραπάνω συστατικά που φέρουν ετικέτα “ελεύθερα γλουτένης“
• Κρασί και αποσταγμένα αλκοολούχα ποτά, όπως ρούμι, τεκίλα, βότκα και ουίσκι

Μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιες νόστιμες συνταγές χωρίς γλουτένη από τις κ. Βέφα και Αλεξία Αλεξιάδου αποκλειστικά για το peptiko.gr. Επίσης, δείτε αναλυτικές πληροφορίες για τη δίαιτα χωρίς γλουτένη από την Αλεξία Αλεξιάδου.

Ο γαστρεντερολόγος σας ενδεχομένως να σας συνταγογραφήσει βιταμίνες ώστε να αναπληρώσετε τα θρεπτικά συστατικά που δεν λαμβάνετε από την τροφή.

Υπάρχουν κλινικές μελέτες για νέα φάρμακα στην κοιλιοκάκη;

Τον Ιούλιο του 2021 δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό New England Journal of Medicine τα αποτελέσματα μελέτης φάσης 2a σε 136 ασθενείς με κοιλιοκάκη από 7 Ευρωπαϊκές χώρες (Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Νορβηγία και Ελβετία). Στους ασθενείς χορηγήθηκε το φάρμακο ZED1227, ένας αναστολέας της τρανσγλουταμινάσης 2, σε διάφορες δοσολογίες (10 mg, 50 mg και 100 mg από το στόμα) για 6 εβδομάδες. Οι ασθενείς κατανάλωναν μπισκότο με 3 γραμμάρια γλουτένης 30 λεπτά μετά τη λήψη του φαρμάκου, ενώ συνέχιζαν να ακολουθούν αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη. Οι ασθενείς που έλαβαν τον αναστολέα της τρανσγλουταμινάσης 2, ZED1227, είχαν καλύτερη ιστολογική εικόνα, λιγότερα συμπτώματα και καλύτερη ποιότητα ζωής σε σύγκριση με όσους έλαβαν εικονικό φάρμακο placebo. Στη δόση των 100 mg, η ιστολογική εικόνα ήταν απολύτως φυσιολογική χωρίς αύξηση των ενδοεπιθηλιακών λεμφοκυττάρων, ενώ και οι τρεις δοσολογίες απέτρεψαν την ατροφία των λαχνών και την υπερπλασία των κρυπτών. Οι όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες σχετίζονταν με τη λήψη γλουτένης και όχι με τη λήψη του φαρμάκου (σπανίως παρατηρήθηκε πονοκέφαλος).

Αναμένεται να ακολουθήσει μελέτη φάσης 3 που θα επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του φαρμάκου ZED1227 σε περισσότερους ασθενείς, σε πραγματικές συνθήκες με μικρή κατανάλωση γλουτένης. Το φάρμακο ZED1227 θα ελαχιστοποιήσει (αν όχι εξαλείψει) τον κίνδυνο από την έκθεση των ασθενών με κοιλιοκάκη σε ίχνη ή μικρή ποσότητα γλουτένης.

Αυτά που μελετούν αυτή τη στιγμή οι ερευνητές είναι αν το φάρμακο επηρεάζει την πηκτικότητα του αίματος, κυρίως τον παράγοντα πήξεως XIII, καθώς και το αν μειώνεται η απορρόφηση του φαρμάκου στο υψηλότερο pH του δωδεκαδακτύλου. Επίσης μελετάται η ποσότητα της τρανσγλουταμινάσης 2 που αναστέλλει το εν λόγω φάρμακο, καθώς κατά κύριο λόγο το ένζυμο αυτό είναι ενδοκυττάριο, ενώ το φάρμακο ZED1227 αναστέλλει μόνο το εξωκυττάριο καταλυτικώς ενεργό ένζυμο.

Εκτός από τον αναστολέα της τρανσγλουταμινάσης 2, αναμένονται μελέτες και για τους αναστολείς της τρανσγλουταμινάσης 3 και 6. Η τρανσγλουταμινάση 3 και 6 επίσης υπεισέρχονται στην παθοφυσιολογία των διαταραχών που σχετίζονται με τη γλουτένη, και συνεπώς δυνητικά μπορούν να αναπτυχθούν στο μέλλον φάρμακα που θα αναστέλλουν και αυτά τα ένζυμα.

Πώς θα είναι η ζωή μου με την κοιλιοκάκη;

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης συνήθως υποχωρούν μέσα σε δύο εβδομάδες από την έναρξη της ειδικής δίαιτας χωρίς γλουτένη. Εντούτοις, οι περισσότεροι άνθρωποι με κοιλιοκάκη πρέπει να κάνουν μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους για να αποφύγουν την γλουτένη.

Συμβουλευθείτε έναν γαστρεντερολόγο για να μάθετε πώς να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες ώστε να είστε υγιής. Μάθετε πώς να διαβάζετε και να κατανοείτε τις ετικέτες στα τρόφιμα. Αναγνωρίστε το ειδικό σήμα στις ετικέτες των προϊόντων χωρίς γλουτένη. Θα πρέπει να μάθετε να ζείτε με την κοιλιοκάκη και να αποφεύγετε την γλουτένη για το υπόλοιπο της ζωής σας.

• Το δύσκολο νέο: Να μάθετε να τρώτε με έναν εντελώς νέο τρόπο.
• Το καλό νέο: Υπάρχουν πολλά τρόφιμα χωρίς γλουτένη και σύντομα θα συνηθίσετε να ζείτε με τη νέα σας δίαιτα.

Είναι πιο υγιεινή μια διατροφή χωρίς γλουτένη και βοηθάει να αδυνατίσουν άνθρωποι χωρίς κοιλιοκάκη;

Κατηγορηματικά όχι. Μελέτες έδειξαν ότι η πρόσληψη τροφών με γλουτένη βελτιώνει τα τριγλυκερίδια και την αρτηριακή υπέρταση. Επίσης, η γλουτένη βοηθάει την επιβίωση των φιλικών βακτηρίων στο έντερο, τα οποία μειώνουν την εντερική φλεγμονή. Αντίθετα, η αποχή από τη γλουτένη συνήθως σημαίνει έξτρα προσθήκη λιπαρών και ζάχαρης ώστε η δίαιτα να γίνει γευστική. Είναι γνωστό ότι τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη έχουν εντονότερη γεύση και καλύτερη σύσταση, ώστε δεν απαιτείται η προσθήκη λίπους και ζάχαρης για τη γεύση. Σύμφωνα με έρευνες, οι άνθρωποι που δεν έχουν κοιλιοκάκη και καταναλώνουν δίαιτα χωρίς γλουτένη στην πραγματικότητα βάζουν βάρος αντί να χάνουν.

Συνεπώς, προσοχή με το έντονο μάρκετινγκ της αγοράς στα προϊόντα χωρίς γλουτένη. Δεν σας προσφέρουν τίποτα απολύτως, το μόνο κέρδος είναι σε όσους τα πουλάνε, αφού κοστίζουν διπλάσια ή τριπλάσια από τα προϊόντα με γλουτένη. ΜΟΝΟ όσοι πάσχουν από κοιλιοκάκη θα πρέπει να ακολουθούνε αυστηρή δίαιτα ΧΩΡΙΣ ΙΧΝΟΣ γλουτένης. Οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν θα πρέπει να αποκλείουν καμία κατηγορία τροφών από το καθημερινό τους διαιτολόγιο.

Έχω κοιλιοκάκη: Μπορώ να προβλέψω αν θα έχει και το παιδί μου;

Η κοιλιοκάκη έχει γονιδιακό υπόβαθρο, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα παιδιά που θα κληρονομήσουν τον συγκεκριμένο γονότυπο από γονείς με κοιλιοκάκη, θα εκδηλώσουν τη νόσο. Στη νέα πολυκεντρική μελέτη PreventCD, που δημοσιεύθηκε το 2022 στο περιοδικό Gastroenterology, παρουσιάσθηκε ένα εργαλείο για την πρόβλεψη του κινδύνου εκδήλωσης κοιλιοκάκης στα 10 πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες υψηλού κινδύνου.

Το εργαλείο αυτό λαμβάνει υπόψη 3 παραμέτρους: (α) το φύλο του παιδιού, (β) το γονότυπο, και (γ) τον αριθμό πρώτου βαθμού συγγενών με κοιλιοκάκη. Σε γενικές γραμμές, η πιθανότητα εκδήλωσης της κοιλιοκάκης εμφανίζεται πιο αυξημένη σε κορίτσια με γονότυπο HLA-DQ2 σε ομοζυγωτία (35,4%). Ωστόσο, ακόμα και όσα παιδιά ανήκουν στις πιο επιβαρυμένες παραμέτρους, ο κίνδυνος να εκδηλώσουν κοιλιοκάκη ποτέ δεν υπερβαίνει το 50%. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως: η ποσότητα της γλουτένης που καταναλώνει ένα παιδί σε πρώιμη ηλικία (από 4 μηνών), το μικροβίωμα του εντέρου που έχει αναπτυχθεί έως την ηλικία του 1 έτους για το οποίο δεν γνωρίζουμε ακόμα πώς να παρέμβουμε, η αύξηση συγκεκριμένων κυτταροκινών (IL-15, IL-21) πριν την έναρξη κατανάλωσης γλουτένης στην ηλικία των 4 μηνών κ.ά.

Συνιστάται να γίνεται έλεγχος σε όλα τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες υψηλού κινδύνου, δηλαδή όσα έχουν πρώτου βαθμού συγγενείς με κοιλιοκάκη, για τον γονότυπο HLA-DQ2 και DQ8, καθώς επίσης και για ολική IgA και tTG-IgA ανά τακτά διαστήματα, τουλάχιστον για τα πρώτα 10 χρόνια, όπως καθορίζονται από το εργαλείο της μελέτης PreventCD που θα βρείτε στον σύνδεσμο εδώ.

Ποιοι είναι οι 3 κυριότεροι ΜΥΘΟΙ σε ό,τι αφορά την κοιλιοκάκη;

1. “Η κοιλιοκάκη είναι μια σπάνια κατάσταση“. Η κοιλιοκάκη αφορά τον 1 στους 100 ανθρώπους παγκοσμίως, συνεπώς δεν είναι τόσο σπάνια όσο πιστεύουν οι περισσότεροι. Ωστόσο, η πλειονότητα των ανθρώπων παραμένουν αδιάγνωστοι. Τα τελευταία χρόνια όμως παρατηρείται μια αύξηση των διαγνώσεων κοιλιοκάκης που οφείλεται στην καλύτερη ενημέρωση των ιατρών που την αναζητούν σε ολοένα περισσότερους ασθενείς που τους επισκέπτονται στο ιατρείο.
2. “Η κοιλιοκάκη είναι παιδική νόσος που υποχωρεί με την ενηλικίωση“. Η κοιλιοκάκη δεν υποχωρεί με την ενηλικίωση. Στην πραγματικότητα τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν όσο περνάει η ηλικία. Οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη θα πρέπει να ακολουθούν δίαιτα χωρίς γλουτένη εφ’ όρου ζωής, εκτός αν στο μέλλον προκύψουν νέες θεραπείες.
3. “Η κοιλιοκάκη προσβάλλει ΜΟΝΟ το γαστρεντερικό σύστημα“. Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη ενδεχομένως να μην έχουν τα κλασικά συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως κοιλιακό πόνο, μετεωρισμό/φούσκωμα, δυσκοιλιότητα και διάρροια. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η κοιλιοκάκη είναι τόσο δύσκολο να διαγνωσθεί, ότι δηλαδή επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο. Έχουν αναφερθεί περισσότερα από 200 συμπτώματα που οφείλονται στην κοιλιοκάκη και αφορούν όλο το σώμα, όχι μόνο το γαστρεντερικό σύστημα (πολυσυστηματική νόσος).

Βιβλιογραφία

1. Soufleris K, Zavos C, et al. Diagnosing a patient with severe and protracted diarrhea due to celiac disease: when and how should capsule endoscopy be used? Ann Gastroenterol 2008 Jan-Mar;21(1):59-62.
2. Husby S, Murray JA, Katzka DA. AGA Clinical Practice Update on Diagnosis and Monitoring of Celiac Disease-Changing Utility of Serology and Histologic Measures: Expert Review. Gastroenterology 2019;156:885-889.
3. Catassi C, Verdu EF, et al. Coeliac disease. Lancet 2022 Jun 25;399:2413-2426.
4. Meijer CR, Auricchio R, et al. Prediction Models for Celiac Disease Development in Children From High-Risk Families: Data From the PreventCD Cohort. Gastroenterology 2022 Aug;163:426-436.
5. Mårild K, Söderling J, et al. Association of Celiac Disease and Inflammatory Bowel Disease: A Nationwide Register-Based Cohort Study. Am J Gastroenterol 2022 Sep 1;117:1471-1481.
6. Schuppan D, et al.; CEC-3 Trial Group. A Randomized Trial of a Transglutaminase 2 Inhibitor for Celiac Disease. N Engl J Med 2021;385:35-45.
7. Büchold C, Hils M, et al. Features of ZED1227: The First-In-Class Tissue Transglutaminase Inhibitor Undergoing Clinical Evaluation for the Treatment of Celiac Disease. Cells 2022;11:1667.
8. Zingone F, Bai JC, Cellier C, Ludvigsson JF. Celiac disease-related conditions: Who to test? Gastroenterology 2024 Mar 7:S0016-5085(24)00282-8.