Τι είναι η ηπατίτιδα C;
Η ηπατίτιδα C είναι μια ιογενής λοίμωξη του ήπατος από τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV). Ο ιός HCV μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω του αίματος (πχ σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών όταν μοιράζονται την ίδια σύριγγα) ή σπανιότερα μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ηπατίτιδας C;
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ηπατίτιδα C δεν εμφανίζουν συμπτώματα και αγνοούν ότι έχουν μολυνθεί από τον ιό. Υπολογίζεται ότι περίπου 1,5-2% του Ελληνικού πληθυσμού είναι φορείς του HCV. Με άλλα λόγια, στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περισσότερα από 135.000 άτομα πάσχουν από ηπατίτιδα C, εκ των οποίων μόλις 30.000 έχουν διαγνωσθεί με τη νόσο, ενώ οι υπόλοιποι το αγνοούν. Από τους διαγνωσμένους ασθενείς μόνο το 30-40% είχαν λάβει θεραπεία (περίπου 13.000 άτομα) έως το 2016.
Η ηπατίτιδα C μπορεί να εκδηλωθεί με μη ειδικά συμπτώματα όπως:
- Κόπωση, αδυναμία, καταβολή
- Ανορεξία
- Ναυτία
- Αρθραλγίες (μυοσκελετικοί πόνοι)
- Απώλεια βάρους
Σημαντικό ποσοστό των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C καταλήγουν από επιπλοκές της χρόνιας λοίμωξης όπως κίρρωση του ήπατος, ηπατοκυτταρικό καρκίνο, ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο εφόσον δεν τεθούν σε παρακολούθηση και δεν λάβουν ειδική αντιική φαρμακευτική αγωγή.
Πώς κόλλησα τον ιό της ηπατίτιδας C;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η ηπατίτιδα C κολλάει εάν έρθει κάποιος σε επαφή με το αίμα ασθενούς από ηπατίτιδα C. Οι τρόποι μετάδοσης περιλαμβάνουν:
- Χρησιμοποίηση της ίδιας σύριγγας ενδοφλέβιου ναρκωτικού με κάποιον χρήστη με ηπατίτιδα C
- Επαναχρησιμοποίηση μολυσμένης βελόνας για τατουάζ, βελονισμό ή piercing
- Χρήση κοινής οδοντόβουρτσας, ξυραφάκι ξυρίσματος, ή άλλων πραγμάτων που έχουν έρθει σε επαφή με αίμα
- Μετάγγιση αίματος πριν το 1990 όταν δεν ήταν γνωστός ακόμη ο ιός της ηπατίτιδας C
- Σεξουαλική επαφή (σπανιότερα)
- Κάθετη μετάδοση από μητέρα σε παιδί
Οι περισσότεροι φορείς της ηπατίτιδας C δεν θυμούνται πώς κόλλησαν τον ιό. Ο ιός της ηπατίτιδας C δεν μεταδίδεται με αγκαλιά, φιλιά, άγγιγμα, μαγειρικά σκεύη, τροφή, κούπες, πιάτα, φτάρνισμα ή βήχα, ούτε με το θηλασμό.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ηπατίτιδας C;
Η διάγνωση της ηπατίτιδας C γίνεται με αιματολογικό έλεγχο. Σε περίπτωση που βρεθεί ότι έχετε κολλήσει τον ιό HCV, ο γιατρός θα σας συστήσει περαιτέρω έλεγχο, όπως:
- Βιοχημικός έλεγχος για την ηπατική λειτουργία
- Έλεγχος ιικού φορτίου RNA με PCR
- Έλεγχος γονοτύπου (υπάρχουν τουλάχιστον 6 διαφορετικοί γονότυποι του ιού)
- Απεικόνιση ήπατος με υπέρηχο ή αξονική τομογραφία για έλεγχο κίρρωσης
- Βιοψία ήπατος με ειδική βελόνη
- FibroScan για έλεγχο επιπέδου ίνωσης του ήπατος
- Υπολογίστε το επίπεδο ίνωσης του ήπατος με το μη επεμβατικό σκορ Fibrosis-4 (FIB-4) κάνοντας κλικ στο σύνδεσμο. Το σκορ αυτό μας καθοδηγεί στην επιλογή της θεραπείας αλλά και ως προς το ποιοι ασθενείς θα πρέπει να υποβληθούν σε βιοψία ήπατος.
Ποια είναι η θεραπεία της ηπατίτιδας C;
Η θεραπεία της ηπατίτιδας C εξαρτάται από το γονότυπο (δηλαδή το είδος) του ιού HCV. Τα φάρμακα για την ηπατίτιδα C συνήθως λαμβάνονται σε χάπια από το στόμα και η θεραπεία συνήθως διαρκεί 3 μήνες. Η αποτελεσματικότητα των νέων θεραπειών είναι πάνω από 90% και πολλές φορές αγγίζει το 100% ανάλογα με το γονότυπο. Εάν σκοπεύετε να μείνετε έγκυες στο διάστημα που λαμβάνετε την φαρμακευτική αγωγή, ενημερώστε τον γαστρεντερολόγο σας πριν ξεκινήσετε να λαμβάνετε τα φάρμακα, διότι κάποια από αυτά δεν ενδείκνυνται για το έμβρυο.
Σε πρωτοθεραπευόμενους ασθενείς με χρόνια ενεργό ηπατίτιδα C χωρίς κίρρωση, προτιμώνται 2 πανγονοτυπικές θεραπείες με αντι-ιικά φάρμακα άμεσης δράσης λόγω της υψηλής αποτελεσματικότητάς τους (>95% SVR) και των περιορισμένων ανεπιθύμητων ενεργειών:
- Sofosbuvir-velpatasvir (Epclusa, 12 εβδομάδες, άπαξ ημερησίως από το στόμα ανεξαρτήτως γεύματος) και
- Glecaprevir-pibrentasvir (Maviret, 8 εβδομάδες, 3 δισκία μία φορά την ημέρα μαζί με το φαγητό)
Και οι δύο θεραπείες είναι αποτελεσματικές για όλους τους γονότυπους του ιού της ηπατίτιδας C, αν και στον γονότυπο 3 (ειδικότερα στον υπότυπο 3b) έχουν ελάχιστα χαμηλότερη αποτελεσματικότητα. Η επιλογή εξαρτάται από την έγκριση του ΕΟΠΥΥ. Το σχήμα sofosbuvir-velpatasvir δεν θα πρέπει να συγχορηγείται με αντιεκκριτικά φάρμακα (π.χ., αναστολείς αντλίας πρωτονίων), ενώ το σχήμα glecaprevir-pibrentasvir αντενδείκνυται σε μη αντιρροπούμενη κίρρωση ήπατος και όταν ο ασθενής λαμβάνει συγκεκριμένα φάρμακα όπως η ριφαμπικίνη.
Εναλλακτικές θεραπείες (π.χ., ledipasvir-sofosbuvir, elbasvir-grazoprevir, ή sofosbuvir-daclatasvir) χρησιμοποιούνται σπανιότερα λόγω γονοτυπικών περιορισμών, ανάγκης για επιπρόσθετες εξετάσεις ή περιορισμένης διάθεσης.
Σε περίπτωση υποτροπής μετά την πρώτης γραμμής θεραπεία που προαναφέρθηκε, συνιστάται αρχικώς έλεγχος της αιτίας της υποτροπής (πλημμελής συμμόρφωση, μη σωστή λήψη της θεραπείας με τα γεύματα, αλληλεπίδραση με αναστολείς αντλίας πρωτονίων, επαναλοίμωξη κλπ.).
Eπί υποτροπής της ηπατίτιδας C χορηγούνται τα ακόλουθα θεραπευτικά σχήματα:
- Μετά από χορήγηση sofosbuvir/velpatasvir ή άλλων σχημάτων με NS5A: Sofosbuvir/velpatasvir/voxilaprevir (SOF/VEL/VOX) για 12 εβδομάδες (σε περίπτωση γονότυπου 3 με κίρρωση θα πρέπει να αυξηθεί η διάρκεια της θεραπείας στις 24 εβδομάδες ή να συγχορηγηθεί ριμπαβιρίνη).
- Μετά από χορήγηση glecaprevir/pibrentasvir: SOF/VEL/VOX για 12 εβδομάδες (ή για 24 εβδομάδες + ριμπαβιρίνης εάν συνυπάρχει κίρρωση).
- Μετά από θεραπεία με ιντερφερόνη: Glecaprevir/pibrentasvir (16 εβδομάδες) ή SOF/VEL, ανάλογα με τον γονότυπο και την συνύπαρξη κίρρωσης.
Τι μπορώ να κάνω για να προστατέψω το συκώτι μου;
- Αποφύγετε βότανα, πράσινο τσάι (κυρίως συμπληρώματα με εκχύλισμα πράσινου τσαγιού) και άλλες θεραπείες αποτοξίνωσης ή συμπληρώματα για απώλεια βάρους που στην πραγματικότητα είναι τοξικά για το ήπαρ
- Αποφύγετε το αλκοόλ
- Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι χάστε βάρος
- Εμβολιασθείτε για τις ηπατίτιδες Α και Β
- Εμβολιασθείτε για τη γρίππη, τον πνευμονιόκοκκο κλπ
- Εάν είστε τοξικομανής απευθυνθείτε σε κάποιο κέντρο αποτοξίνωσης
Πώς θα είναι η ζωή μου με την ηπατίτιδα C;
Πλέον η ηπατίτιδα C θεραπεύεται και δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας. Το Ελληνικό Υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε μέσω ΦΕΚ – Τεύχος Β’ 3967/12.09.2018 την κατάργηση των περιοριστικών κριτηρίων πρόσβασης στις καινούργιες θεραπείες για την ηπατίτιδα C. Βάσει των νέων δεδομένων, όλοι οι άνθρωποι που ζουν με τον ιό μπορούν να λάβουν θεραπεία ανεξαρτήτως σταδίου ηπατικής βλάβης.
Η Ελλάδα έχει εναρμονισθεί με τη στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με στόχο την εξάλειψη της ηπατίτιδας C μέχρι το 2030. Εάν έχετε ηπατίτιδα C, επικοινωνήστε τώρα με έναν Γαστρεντερολόγο-Ηπατολόγο για να σας καθοδηγήσει στη θεραπεία με τα σύγχρονα αντιιικά φάρμακα από το στόμα.
Ταυτόχρονα, η εφαρμογή προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου για την ηπατίτιδα C στον γενικό πληθυσμό κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου να διαγνωστεί το 80% των ανθρώπων που ζουν με την ασθένεια και δεν το γνωρίζουν.