Τι είναι το πεπτικό έλκος;
Το πεπτικό έλκος είναι πληγή στο εσωτερικό τοίχωμα του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου (δηλαδή του πρώτου τμήματος του λεπτού εντέρου).
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Ορισμένοι ασθενείς με πεπτικό έλκος δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Πιθανά συμπτώματα του πεπτικού έλκους περιλαμβάνουν:
- Πόνο στην άνω κοιλιακή περιοχή. Αν το έλκος εντοπίζεται στο στομάχι, ο πόνος δεν εξαρτάται από το γεύμα ή επιδεινώνεται αμέσως μετά τη λήψη τροφής. Αν το έλκος εντοπίζεται στο δωδεκαδάκτυλο, ο πόνος εμφανίζεται νωρίς το πρωί όταν το στομάχι είναι άδειο και έχει τη μορφή εντοπισμένου πόνου κάτω από το στέρνο ή καψίματος («πόνος πείνας»).
- Φούσκωμα, αίσθημα πληρότητας ή εύκολου κορεσμού μετά από κατανάλωση μικρής ποσότητας τροφής
- Ανορεξία
- Ναυτία ή εμετό
Όλα τα παραπάνω συμπτώματα δυνατόν επίσης να προκληθούν και από άλλες αιτίες. Όμως αν εμφανίζετε κάποιο ή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να ενημερώσετε αμέσως τον γαστρεντερολόγο σας.
Μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι κακό το πεπτικό έλκος;
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πεπτικό έλκος δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, όπως:
- Αιμορραγία. Οι κενώσεις που εμφανίζονται όταν υπάρχει αιμορραγία από το ανώτερο πεπτικό (δηλαδή από τον οισοφάγο, το στομάχι, ή το δωδεκαδάκτυλο) ονομάζονται «μέλαινες» κενώσεις και έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: είναι ιδιαίτερα δύσοσμες, έχουν χρώμα μαύρο σαν πίσσα και «ξεκολλάνε» δύσκολα από την λεκάνη της τουαλέτας. Αν η αιμορραγία είναι πολύ μεγάλη (αθρόα, μαζική) τότε δυνατόν οι κενώσεις να έχουν κόκκινο χρώμα ή να συνυπάρχει εμετός με πρόσμιξη αίματος.
- Διάτρηση (τρύπα) στο τοίχωμα του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου. Εάν υπάρχει διάτρηση τότε ο πόνος στην κοιλιά είναι ξαφνικός και πολύ έντονος (αιφνίδιος, οξύς, διαξιφιστικός).
Από τι προκαλείται το πεπτικό έλκος;
Οι συνηθέστερες αιτίες του πεπτικού έλκους περιλαμβάνουν:
- Λοίμωξη από ένα κοινό βακτηρίδιο που λέγεται Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori) και το οποίο προσβάλλει το ήμισυ των ενηλίκων Ελλήνων (βλέπε σχετικό άρθρο στο peptiko.gr).
- Φάρμακα που ονομάζονται «μη στεροειδή αντι-φλεγμονώδη φάρμακα». Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται για τους πόνους στις αρθρώσεις και τους μυς ή από τις γυναίκες για τους πόνους της περιόδου (π.χ. ασπιρίνη, ιβουπροφένη, ναπροξένη κ.ά.).
- Κατάθλιψη. Οι ψυχολογικές διαταραχές (άγχος, στρες, κατάθλιψη) σύμφωνα με μεγάλη μελέτη από την Ταϊβάν διπλασιάζουν τον κίνδυνο πρόκλησης πεπτικού έλκους.
Υπάρχει ειδική εξέταση;
Ναι. Εάν έχετε συμπτώματα πεπτικού έλκους, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να κάνετε:
- Έλεγχο για το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori). Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι ελέγχου της λοίμωξης από το μικρόβιο και περιγράφονται στο αντίστοιχο άρθρο στο peptiko.gr.
- Γαστροσκόπηση
Στην γαστροσκόπηση, θα σας χορηγηθεί φάρμακο (βαθιά καταστολή ή απλή μέθη) για να κοιμηθείτε ή να χαλαρώσετε. Στη συνέχεια, ο γαστρεντερολόγος-ενδοσκόπος θα εισαγάγει ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα στο στόμα σας και θα τον προωθήσει στον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο (το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου). Ο σωλήνας διαθέτει κάμερα που συνδέεται με οθόνη ώστε να γίνει έλεγχος στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο για πιθανά έλκη. Ο γαστρεντερολόγος έχει την δυνατότητα κατά την γαστροσκόπηση να λάβει βιοψίες από το στομάχι ώστε να γίνει στην συνέχεια έλεγχος από τον παθολογοανατόμο εάν υπάρχουν βακτήρια του τύπου του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (Helicobacter pylori).
Πώς αντιμετωπίζεται το πεπτικό έλκος;
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία, αλλά τα περισσότερα πεπτικά έλκη αντιμετωπίζονται με φάρμακα.
- Εάν βρεθεί λοίμωξη από το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori), θα σας δοθεί ειδικό φαρμακευτικό σχήμα με αντιβιοτικά και αναστολείς της παραγωγής οξέος από το στομάχι. Το σχήμα αυτό διαρκεί περιορισμένο χρονικό διάστημα.
- Ορισμένοι ασθενείς με πεπτικό έλκος ίσως χρειασθεί να λάβουν φάρμακα για το στομάχι (αναστολείς της αντλίας πρωτονίων ή πραζόλες) για μεγάλο χρονικό διάστημα ή για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις οδηγίες που θα σας δώσει ο γαστρεντερολόγος σας και να τον ενημερώσετε εάν παρουσιάσετε κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια από την λήψη των φαρμάκων που θα σας χορηγηθούν.
Εάν το πεπτικό έλκος αιμορραγεί και δεν δύναται να αντιμετωπισθεί με φάρμακα, πιθανόν να απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση, ως έσχατη λύση.
Τι πρέπει να κάνω μετά τη θεραπεία;
Μετά τη θεραπεία, ο γαστρεντερολόγος σας πιθανόν να σας συστήσει:
- Επανέλεγχο για το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ώστε να διαπιστωθεί αν εκριζώθηκε το μικρόβιο (δηλαδή αν πέτυχε η θεραπεία που λάβατε). Είναι πιθανό το μικρόβιο να είναι ανθεκτικό και να χρειασθεί φαρμακευτική αγωγή 2ης γραμμής με άλλο σχήμα αντιβιοτικών.
- Νέα γαστροσκόπηση, για έλεγχο επούλωσης του έλκους.
Τι άλλο μπορώ να κάνω για να βοηθήσω την θεραπεία του έλκους μου;
Μπορείτε να βοηθήσετε την θεραπεία ή να προλάβετε την επανεμφάνιση ενός μελλοντικού έλκους στο στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο, εφόσον:
- Δεν καπνίζετε
- Δεν λαμβάνετε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (εφόσον είναι εφικτό και ΜΟΝΟ κατόπιν συνεννόησης με τον γιατρό που σας τα χορήγησε)
- Η μαστίχα Χίου έχει γαστροπροστατευτικές ιδιότητες. Η μαστίχα Χίου κυκλοφορεί και σε κάψουλες και δεν απαιτεί ιατρική συνταγή, η δε δόση της είναι μία κάψουλα τρεις φορές ημερησίως.