Τι είναι το Νάτριο;
Το νάτριο είναι το κυριότερο κατιόν στο εξωκυττάριο υγρό με σημαντικό ρόλο στην οξεοβασική ισορροπία και τη νευρομυϊκή λειτουργία. Διαταραχές της ομοιόστασης νατρίου μπορεί να προκληθούν από υπερβολική απώλεια, προσθήκη ή κατακράτηση νατρίου ή υπερβολική απώλεια, προσθήκη ή κατακράτηση ύδατος. Γι’ αυτό και είναι δύσκολος ο διαχωρισμός διαταραχών του ισοζυγίου νατρίου και ύδατος. Στα εγγύς σωληνάρια επαναρροφάται ενεργώς το 80 έως 90% του νατρίου και ακολουθούν με παθητική επαναρρόφηση το νερό και χλώριο για να διατηρηθεί η ηλεκτρική ουδετερότητα και το ωσμωτικό ισοζύγιο.
Το ισοζύγιο ύδατος – νατρίου βρίσκεται υπό το ρυθμιστικό έλεγχο της ρενίνης και της αντιδιουρητικής ορμόνης.
Η παραγωγή ρενίνης αυξάνεται όταν πέφτει η αρτηριακή πίεση ή η συγκέντρωση νατρίου. Η ρενίνη διεγείρει την παραγωγή αλδοστερόνης, η οποία δρα στα άπω σωληνάρια διεγείροντας την ενεργό επαναρρόφηση νατρίου ακολουθούμενη από την παθητική επαναρρόφηση ύδατος και την ενεργό απέκκριση καλίου και σε μικρότερο βαθμό υδρογόνου προκειμένου να διατηρηθεί η ηλεκτρική ουδετερότητα.
Η έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης αυξάνεται όταν ελαττώνεται ο όγκος αίματος ή όταν αυξάνεται η ωσμωτικότητα του πλάσματος με αποτέλεσμα την αυξημένη επαναρρόφηση ύδατος και συνεπώς την αύξηση του όγκου αίματος ή την ελάττωση της ωσμωτικότητας. Αντίθετα, όταν ο όγκος αίματος αυξάνεται ή ελαττώνεται η ωσμωτικότητα αναστέλλεται η έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης και συνεπώς αυξάνεται η απέκκριση ύδατος στα ούρα.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του νατρίου στο αίμα;
Οι φυσιολογικές τιμές του νατρίου στο αίμα είναι μεταξύ 135 έως 145 mEq/L.
Ποιες καταστάσεις ή παθήσεις συνοδεύονται από αύξηση των επιπέδων νατρίου στο αίμα;
Αύξηση του νατρίου στο αίμα (υπερνατριαιμία) προκαλούν οι ακόλουθες καταστάσεις:
- Διάρροια, έμετος
- Εκτεταμένη εφίδρωση
- Παρατεταμένη υπέρπνοια
- Άποιος διαβήτης
- Διαβητική οξέωση
- Υπεραλδοστερονισμός, σύνδρομο Cushing
- Κώμα
- Υποθαλαμική νόσος
- Αφυδάτωση
Ποιες καταστάσεις ή παθήσεις συνοδεύονται από μείωση των επιπέδων νατρίου στο αίμα;
Μείωση του νατρίου στο αίμα (υπονατριαιμία) προκαλούν οι ακόλουθες καταστάσεις:
- Κατάχρηση διουρητικών
- Πολυκυστικοί νεφρική νόσος
- Νεφρωσικό σύνδρομο
- Χρόνια πυελονεφρίτιδα
- Ωσμωτική διούρηση
- Νεφρική σωληναριακή οξέωση
- Μεταβολική οξέωση
- Φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια
- Ανεπάρκεια 21-υδροξυλάσης
- Υποαλδοστερονισμός
- Ψευδοϋποαλδοστερονισμός
- Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια
- Υποθυρεοειδισμός
- Ηπατική κίρρωση
- Ηπατική ανεπάρκεια
- Υπερωσμωτικότητα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης
- Οξεία διαλείπουσα πορφυρία
- Ψυχογενής πολυδιψία
- Υπεργλυκαιμία
Ποια φάρμακα αυξάνουν το νάτριο αίματος;
Τα παρακάτω φάρμακα αυξάνουν το νάτριο αίματος:
- ACTH
- Αναβολικά στεροειδή
- Ανδρογόνα
- Κορτιζόνη (κορτικοστεροειδή)
- Κλονιδίνη
- Οιστρογόνα
- Μεθυλντόπα
- Ρεζερπίνη
- Φαινυλοβουταζόνη
Ποια φάρμακα μειώνουν το νάτριο αίματος;
Τα παρακάτω φάρμακα μειώνουν το νάτριο αίματος:
- Καρβαμαζεπίνη
- Καπτοπρίλη
- Ηπαρίνη
- Διουρητικά
- Ιμιπραμίνη
- Ινδομεθακίνη
- Λίθιο
- Μικοναζόλη
- Τολβουταμίδη
- Βαζοπρεσίνη
- Αμιτριπτυλίνη
Τι συμπτώματα προκαλεί η υπερνατριαιμία;
Η υπερνατριαιμία (αύξηση του νατρίου στο αίμα >145 mEq/L) μπορεί να συνοδεύεται από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Μυϊκή αδυναμία
- Ανησυχία
- Δίψα
- Σύγχυση
- Λήθαργος
- Ευερεθιστότητα
- Επιληπτικές κρίσεις
- Απώλεια συνείδησης
Τι συμπτώματα προκαλεί η υπονατριαιμία;
Η υπονατριαιμία (μείωση του νατρίου στο αίμα <135 mEq/L) μπορεί να συνοδεύεται από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Ναυτία και έμετος
- Πονοκέφαλος
- Σύγχυση
- Καταβολή, υπνηλία και κόπωση
- Ανησυχία και ευερεθιστότητα
- Μυϊκή αδυναμία, σπασμοί ή κράμπες
- Επιληπτικές κρίσεις
- Κώμα