Κάπνισμα και φλεγμονώδης νόσος του εντέρου

Τι είναι η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου;

Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου περιλαμβάνει 2 κύριες διαταραχές: τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε τα σχετικά άρθρα στο peptiko.gr.

Το κάπνισμα πώς ακριβώς επηρεάζει την φλεγμονώδη νόσο του εντέρου;

Το κάπνισμα επιδρά διαφορετικά στην ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn. Αν και η βάση για την διχογνωμία αυτή δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί, η νικοτίνη και τα υποπροϊόντα του καπνού επηρεάζουν άμεσα τις ανοσολογικές αποκρίσεις του βλεννογόνου, του τόνου των λείων μυϊκών ινών, την διαπερατότητα του εντέρου, και την μικροαγγείωση.

Συγκεκριμένα, έχει δειχθεί ότι:

• Το κάπνισμα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Crohn. Οι καπνιστές (ενεργοί και παλιοί) έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο του Crohn σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ (HR = 1.4 έως 1.9).
• Το κάπνισμα δυνατόν επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου του Crohn. Στους ασθενείς που διακόπτουν το κάπνισμα για περισσότερο από ένα έτος, μειώνονται σημαντικά οι εξάρσεις της νόσου του Crohn.
• Αντίθετα, υφίστανται μελέτες που υποστηρίζουν ότι το κάπνισμα δυνατόν να προστατεύει από την εμφάνιση της ελκώδους κολίτιδας και ότι η διακοπή του καπνίσματος σχετίζεται με αύξηση της δραστηριότητας της ελκώδους κολίτιδας και τη νοσηλεία στο νοσοκομείο. Εντούτοις, σε μια μεγάλη προοπτική μελέτη σε 229.111 γυναίκες, εδείχθη ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της ελκώδους κολίτιδας ήταν παρόμοιος στις καπνίστριες σε σχέση με εκείνες που δεν είχαν καπνίσει ποτέ, και ότι οι πρώην καπνίστριες είχαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ελκώδους κολίτιδας σε σχέση με εκείνες που δεν είχαν καπνίσει ποτέ (HR 1.6, 95% CI 1,3-1,9).
• Επιπλέον, οι κλινικές δοκιμές για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των διαδερμικών αυτοκόλλητων νικοτίνης ως θεραπεία της ήπιας έως μέτριας ελκώδους κολίτιδας δεν έχουν δείξει κάποια μετρήσιμα θετικά αποτελέσματα.

Έχω φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και είμαι καπνιστής. Τι μου συνιστάτε;

• Σε ό,τι αφορά τη νόσο του Crohn, είναι πλέον σαφές ότι το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά την πορεία της νόσου, αυξάνει τις υποτροπές της νόσου, και μειώνει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Συνεπώς, συνιστάται ασυζητητί η διακοπή του καπνίσματος στους ασθενείς με νόσο του Crohn.
• Σε ό,τι αφορά την ελκώδη κολίτιδα, αν και οι μελέτες δεν δείχνουν όφελος από την διακοπή του καπνίσματος στην μείωση της ενεργότητας της νόσου, συνιστάται επίσης διακοπή του καπνίσματος επειδή υπάρχουν πάρα πολλές μελέτες που δείχνουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου στους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα που καπνίζουν, σε σχέση με τους μη καπνιστές.
• Σε ό,τι αφορά συνολικά και τις δύο μορφές της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα), το κάπνισμα αυξάνει 3 με 4 φορές τον κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων, που αποτελούν σημαντικούς παράγοντες αύξησης της νοσηρότητας και θνητότητας στους ασθενείς αυτούς.

Για όλους αυτούς τους λόγους, συνιστάται ανεπιφύλακτα η διακοπή του καπνίσματος σε όλους τους ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, τόσο στη νόσο του Crohn όσο και στην ελκώδη κολίτιδα.

References

1. Kountouras J, Zavos C, et al. Adverse effects of smoking in ulcerative colitis. J Crohns Colitis 2013 Jul;7(6):514. 
2. Zavos C, Kountouras J, et al. Targeting E-cadherin-catenin complex and eradicating Helicobacter pylori may be effective in managing inflammatory bowel disease and its complications. Med Hypotheses 2007 Mar;68(3):706-7.
3. Kountouras J, Zavos C, et al. Low risk of colorectal cancer in a Greek cohort of inflammatory bowel disease patients. Aliment Pharmacol Ther 2014 May;39(9):1001-2.
4. Terzoudis S, Zavos C, et al. The bone and fat connection in inflammatory bowel diseases. Inflamm Bowel Dis 2014; (in press)
5. Kountouras J, Zavos C, et al. Apoptosis, inflammatory bowel disease and carcinogenesis: overview of international and Greek experiences. Can J Gastroenterol 2003 Apr;17(4):249-58.
6. Kountouras J, Zavos C, et al. Apoptosis and apoptosis-related proteins in inflammatory bowel disease. Apoptosis 2004 Sep;9(5):657-8.
7. Kountouras J, Zavos C, et al. Immunomodulatory benefits of cyclosporine A in inflammatory bowel disease. J Cell Mol Med 2004 Jul-Sep;8(3):317-28.
8. Koutroubakis IE, Zavos C, et al. Role of ghrelin and insulin-like growth factor binding protein-3 in the development of osteoporosis in inflammatory bowel disease. J Clin Gastroenterol 2011 Jul;45(6):e60-5.
9. Zavos C, Kountouras J, et al. Diagnostic role of upper gastrointestinal endoscopy in patients with inflammatory bowel disease. Ghana Med J 2007 Sep;41(3):144-5.
10. Kapetanakis N, Zavos C, et al. Potential oncogenic properties of mobilized stem cells in a subpopulation of inflammatory bowel disease patients infected by Helicobacter pylori infection. Inflamm Bowel Dis 2013 Feb;19(2):E27-9.