Καλπροτεκτίνη κοπράνων: Τι είναι;
Η καλπροτεκτίνη κοπράνων είναι μια ουσία που ανευρίσκεται αυξημένη στα κόπρανα όταν υπάρχει φλεγμονή στο έντερο, όπως για παράδειγμα στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα). Η καλπροτεκτίνη κοπράνων υποδηλώνει την μετανάστευση των ουδετεροφίλων στον εντερικό βλεννογόνο, ενός τύπου λευκών αιμοσφαιρίων που αυξάνουν σε περίπτωση φλεγμονής του εντέρου.
Σε περίπτωση που χρειάζεται να γίνει διαφορική διάγνωση μεταξύ συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και νόσου Crohn ή ελκώδους κολίτιδας, λόγω παρόμοιων συμπτωμάτων (κοιλιακός πόνος, φούσκωμα, διάρροια, σπασμός εντέρου), η φυσιολογική καλπροτεκτίνη κοπράνων μας απομακρύνει από το ενδεχόμενο φλεγμονώδους νόσου του εντέρου και δεν είναι απαραίτητη η κολονοσκόπηση για να αποκλεισθεί η φλεγμονή.
Η καλπροτεκτίνη ανήκει στην οικογένεια των πρωτεϊνών S100, ουσιαστικά είναι διμερές των πρωτεΐνών S100A8 and S100A9 που δεσμεύουν ασβέστιο, και έχει μοριακό βάρος 24 kDa. Σε in vitro μελέτες έχει δειχθεί ότι η καλπροτεκτίνη έχει βακτηριοστατικές και αντιμυκητιασικές ιδιότητες λόγω της ικανότητάς της να δεσμεύει μαγγάνιο και ψευδάργυρο.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της καλπροτεκτίνης;
Η καλπροτεκτίνη κοπράνων μετράται στα κόπρανα με ανοσοχημικές μεθόδους όπως ELISA και ανοσοχρωματογραφία. Η καλπροτεκτίνη κοπράνων έχει φυσιολογικές τιμές ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, όπως φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα.
Ηλικία ασθενούς | Ανώτερο φυσιολογικό όριο | Μονάδα |
| 2-9 ετών | 166 | μg/g κοπράνων |
| 10-59 ετών | 51 | |
| ≥ 60 ετών | 112 |
Καλπροτεκτίνη κοπράνων: Πότε αυξάνει;
Η καλπροτεκτίνη κοπράνων αυξάνει στις ακόλουθες παθήσεις ή περιπτώσεις:
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
- Κοιλιοκάκη
- Λοιμώδης γαστρεντερίτιδα
- Νεκρωτική εντεροκολίτιδα
- Εντερική κυστική ίνωση
- Καρκίνος παχέος εντέρου
- Κίρρωση ήπατος
- Μικροσκοπική κολίτιδα
- Παχυσαρκία
- Εκκολπώματα/εκκολπωματίτιδα
- Φάρμακα (πραζόλες, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα)
- Προετοιμασία για κολονοσκόπηση με καθαρτικά
Ειδικά στους ασθενείς με φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα), η καλπροτεκτίνη κοπράνων χρησιμοποιείται ως διαγνωστικός και προβλεπτικός δείκτης για τον προσδιορισμό της βαρύτητας της φλεγμονής του βλεννογόνου του εντέρου πριν την θεραπεία, για την εκτίμηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία που χορηγείται, για την πρόβλεψη της κλινικής υποτροπής στους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία και είναι σε ύφεση, καθώς και για την πρόβλεψη της μετεγχειρητικής υποτροπής των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα που χειρουργήθηκαν.
Εκτός από την καλπροτεκτίνη κοπράνων, άλλοι σημαντικοί δείκτες για τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) και η λακτοφερρίνη κοπράνων. Το μειονέκτημα αυτών των δεικτών είναι ότι έχουν κυμαινόμενη ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση της φλεγμονής στο έντερο. Η CRP του αίματος έχει χαμηλή ευαισθησία 0,49 και υψηλή ειδικότητα 0,92. Η καλπροτεκτίνη κοπράνων έχει ευαισθησία 0,88 και ειδικότητα 0,73. Η λακτοφερρίνη κοπράνων έχει ευαισθησία 0,82 και ειδικότητα 0,79. Συνεπώς οι 3 αυτοί δείκτες θα πρέπει να συνεκτιμώνται και φυσικά η επιβεβαίωση της νόσου θα πρέπει να τίθεται πάντοτε με κολονοσκόπηση και με βάση και την κλινική εικόνα του ασθενούς.
Η καλπροτεκτίνη κοπράνων είναι φυσιολογική σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα).
Σε ασθενείς με κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη), η καλπροτεκτίνη κοπράνων σχετίζεται με τον βαθμό της εντερικής φλεγμονής και βελτιώνεται (γίνεται φυσιολογική) όταν οι ασθενείς ακολουθούν πιστά ένα διαιτολόγιο ελεύθερο γλουτένης.
Υπάρχουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα κατά την μέτρηση της καλπροτεκτίνης κοπράνων;
Τα επίπεδα της καλπροτεκτίνης κοπράνων συσχετίζονται σημαντικά με την δραστηριότητα (ενεργότητα) της νόσου στους ασθενείς με ήδη διαγνωσμένη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.
Η καλπροτεκτίνη κοπράνων μπορεί να είναι ψευδώς θετική εάν το εργαστήριο χρησιμοποιεί χαμηλά ανώτερα φυσιολογικά όρια.
Η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (Mesulid, Voltaren, Algofren, Ponstan κλπ) και ασπιρίνης αυξάνει ψευδώς τα επίπεδα της καλπροτεκτίνης κοπράνων, πιθανόν λόγω της πρόκλησης εντεροπάθειας από τα φάρμακα αυτά.
Η καλπροτεκτίνη κοπράνων συνταγογραφείται και αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ;
Όχι, η καλπροτεκτίνη κοπράνων δεν συνταγογραφείται στις διαγνωστικές εξετάσεις της Εθνικής Συνταγογράφησης και δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ. Συνήθως κοστίζει κάτω από 100 ευρώ, αλλά αποτελεί ένα σημαντικό κόστος που θα πρέπει να καλύψει ο ασθενής, στα πλαίσια του γενικότερου κόστους της διερεύνησης των συμπτωμάτων του.