Σε σχέση με τα περισσότερα όργανα, το συκώτι εκφράζει μεγάλο αριθμό γονιδίων. Πάνω από το 90% των πρωτεϊνών του πλάσματος και 15% του συνόλου των πρωτεϊνών του σώματος παράγονται στο ήπαρ.
Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται οι κυριότερες πρωτεΐνες που παράγονται στο συκώτι, ποια ακριβώς είναι η λειτουργία τους, και με ποιες παθήσεις του ήπατος σχετίζονται.
| Πρωτεΐνη | Λειτουργία | Συσχέτιση με ηπατική νόσο | Επίπεδα πρωτεΐνης στην οξεία φάση |
| α1-Όξινη γλυκοπρωτεΐνη | Αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των περιφερικών λεμφοκυττάρων στα μιτογόνα | – | Αυξημένα |
| Αλβουμίνη (λευκωματίνη) | Δεσμευτική πρωτεΐνη, ωσμωτικός ρυθμιστής | Μειώνεται σε χρόνια ηπατοπάθεια | Μειωμένα |
| α-Φετοπρωτεΐνη (AFP) | Δεσμευτική πρωτεΐνη | Αυξάνει στον καρκίνο του ήπατος | Μειωμένα |
| α1-Αντιχυμοθρυψίνη | Αναστέλλει την τύπου χυμοθρυψίνης πρωτεϊνάση του ορού | – | Αυξημένα |
| α1-Αντιθρυψίνη (α1-ΑΤ) | Αναστέλλει την ελαστίνη | Μεταλλαγές της σχετίζονται με ηπατοπάθεια | Αυξημένα |
| Σερουλοπλασμίνη | Οξείδωση του σιδήρου | Μειώνεται σε νόσο του Wilson | Αυξημένα |
| Συμπλήρωμα C3 | Οδός συμπληρώματος | – | Αυξημένα |
| Συμπλήρωμα C4 | Οδός συμπληρώματος | – | Αυξημένα |
| C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) | Συνδέεται με παθογόνα και κατεστραμμένα κύτταρα εκκινώντας την εξαφάνισή τους | – | Αυξημένα |
| Φεριτίνη ή φερριτίνη | Ενδοκυττάρια αποθήκη σιδήρου | Αυξάνει στην αιμοχρωμάτωση | Αυξημένα |
| Ινωδογόνο | Πρόδρομη ουσία της ινικής στην αιμόσταση, δηλαδή τη διακοπή της αιμορραγίας | Μειώνεται σε χρόνια ηπατική νόσο | Αυξημένα |
| Απτοσφαιρίνη | Συνδέει την αιμοσφαρίνη που απελευθερώνεται κατά την αιμόλυση | – | Αυξημένα |
| Αμυλοειδές Α | Άγνωστο | – | Αυξημένα |
| Τρανσφερρίνη | Δεσμεύει τον σίδηρο | Αυξάνει σε έλλειψη σιδήρου | Μειωμένα |
Τι είναι η αλβουμίνη ή λευκωματίνη;
Η αλβουμίνη ή λευκωματίνη είναι η σημαντικότερη πρωτεΐνη του πλάσματος, υπεύθυνη για την κολλοειδωσμωτική πίεση, και συντίθεται αποκλειστικά στο συκώτι. Το συκώτι έχει την ικανότητα να διπλασιάζει τη συνήθη σύνθεση της αλβουμίνης ή λευκωματίνης σε περίπτωση μεγάλης απώλειας ή μεγάλης μείωσης της συγκέντρωσής της στο πλάσμα εξαιτίας αραίωσης.
Σε ποιες παθήσεις είναι μειωμένη η αλβουμίνη ή λευκωματίνη;
Η αλβουμίνη ή λευκωματίνη μειώνεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Ηπατική δυσλειτουργία ή ανεπάρκεια
- Υποσιτισμός
- Γαστρεντεροπάθεια με απώλεια λευκωμάτων (protein-losing enteropathy και νόσος Menetrier)
- Νεφρωσικό σύνδρομο
- Χρόνιες συστηματικές φλεγμονές
- Ορμονικές διαταραχές
Σημειώνεται ότι εξαιτίας του παρατεταμένου χρόνου ημίσειας ζωής στον ορό, αποτελεί αναξιόπιστο δείκτη της συνθετικής λειτουργίας του ήπατος στην οξεία ηπατική βλάβη.
Επίπεδα λευκωματίνης κάτω από 3 g/dL σε έναν ασθενή με πρωτοδιαγνωσθείσα ηπατίτιδα θέτει την υπόνοια χρόνιας νόσου.
Σε ασθενείς με κίρρωση ήπατος η λευκωματίνη αποτελεί άριστο δείκτη της συνθετικής ικανότητας του ήπατος, με εξαίρεση την περίπτωση που συνυπάρχει ασκίτης δηλαδή συλλογή υγρού στην κοιλιά. Στην τελευταία περίπτωση, οι κιρρωτικοί ασθενείς με ασκίτη έχουν φυσιολογική ή αυξημένη σύνθεση λευκωματίνης στο συκώτι αλλά εξαιτίας του αυξημένου όγκου υγρών στον οποίο κατανέμεται η παραγόμενη λευκωματίνη δυνατόν να οδηγεί σε υπολευκωματιναιμία χωρίς μειωμένη παραγωγή της από το ήπαρ. Δείτε τι είναι και πώς υπολογίζουμε τον δείκτη SAAG σε ασθενείς με ασκίτη στο άρθρο του peptiko.gr εδώ.
Η λευκωματίνη δεν αποτελεί αξιόπιστο ούτε χρήσιμο διαγνωστικό τεστ σε ασθενείς με χαμηλή υποψία ηπατικής νόσου.