Κιρσοί οισοφάγου σε ασθενείς με κίρρωση ήπατος

Τι είναι οι κιρσοί οισοφάγου;

Οι κιρσοί οισοφάγου είναι πρησμένα (διογκωμένα) αιμοφόρα αγγεία στον οισοφάγο, δηλαδή στον σωλήνα του πεπτικού συστήματος που συνδέει το στόμα με το στομάχι. Οι κιρσοί οισοφάγου παρατηρούνται συχνά σε ασθενείς με ηπατική νόσο που λέγεται κίρρωση ήπατος.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Οι κιρσοί οισοφάγου δεν προκαλούν συμπτώματα. Όμως ενδέχεται να σπάσουν (ρήξη) προκαλώντας αιμορραγία που δυνατόν να είναι πολύ σοβαρή. Η αιμορραγία από κιρσούς οισοφάγου (κιρσορραγία) είναι η πιο επείγουσα κατάσταση της γαστρεντερολογίας και απαιτεί άμεση, επείγουσα μεταφορά σε νοσοκομείο ή εξειδικευμένο κέντρο. Τα συμπτώματα αιμορραγίας από κιρσούς οισοφάγου περιλαμβάνουν:

• Εμετό με αίμα που έχει χρώμα έντονο κόκκινο και/ή μαύρα πήγματα αίματος
• Σκουρόχρωμα ή μαύρα κόπρανα
• Ζάλη
• Λιποθυμία

Εάν έχετε ένα ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, εσείς ή κάποιος που είναι δίπλα σας καλέστε αμέσως το ΕΚΑΒ στον αριθμό 166 για ασθενοφόρο. Μην οδηγήσετε και μην πάτε μόνος σας στο νοσοκομείο. Χρειάζεστε οπωσδήποτε βοήθεια από άλλο άτομο, διότι ανά πάσα στιγμή ενδέχεται να λιποθυμήσετε.

Υπάρχει ειδική εξέταση;

Ναι. Όλοι οι ασθενείς με κίρρωση ήπατος θα πρέπει να κάνουν γαστροσκόπηση για έλεγχο κιρσών οισοφάγου.

Στην γαστροσκόπηση, θα σας χορηγηθεί φάρμακο (μέθη) για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε. Στη συνέχεια, ο γαστρεντερολόγος-ενδοσκόπος θα εισαγάγει ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα στο στόμα σας και θα τον προωθήσει στον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο (το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου). Ο σωλήνας διαθέτει κάμερα που συνδέεται με οθόνη ώστε να γίνει έλεγχος στον οισοφάγο. Ο γαστρεντερολόγος έχει την δυνατότητα κατά την γαστροσκόπηση να σταματήσει την αιμορραγία από τους κιρσούς του οισοφάγου (ενδοσκοπική αιμόσταση).

Αν έχετε κίρρωση ήπατος χωρίς κιρσούς, θα πρέπει να κάνετε γαστροσκόπηση προληπτικά κάθε 2 με 3 χρόνια, διότι μπορεί να δημιουργηθούν κιρσοί. Ανάλογα με το τι θα δείξει η πρώτη γαστροσκόπηση, ο γαστρεντερολόγος σας πιθανόν να σας συστήσει να επαναλάβετε την γαστροσκόπηση σε διάστημα μικρότερο των 2 ετών.

Πώς ταξινομούνται οι κιρσοί οισοφάγου;

Οι κιρσοί οισοφάγου ταξινομούνται ανάλογα με την εντόπισή τους είτε ταυτόχρονα στον οισοφάγο και το θόλο του στομάχου (gastro-oesophageal varices, GOV) είτε μεμονωμένα στο στομάχι (isolated gastric varices, IGV), σύμφωνα με την ταξινόμηση Sarin που φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

Επίσης, οι κιρσοί οισοφάγου ταξινομούνται σε 3 βαθμούς ανάλογα με το μέγεθός τους, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Πώς αντιμετωπίζονται οι κιρσοί οισοφάγου;

Εάν έχετε κίρρωση ήπατος είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποια είναι η σωστή πρόληψη για την μείωση της πιθανότητας αιμορραγίας των κιρσών του οισοφάγου. Η πρόληψη της αιμορραγίας των κιρσών περιλαμβάνει:

• Λήψη φαρμάκων που ονομάζονται βήτα-αναστολείς (π.χ. Inderal). Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
• Απώλεια βάρους, εάν είστε υπέρβαροι
• Διακοπή αλκοόλ

Αν έχετε ή είχατε επεισόδιο αιμορραγίας από κιρσούς οισοφάγου, ο γαστρεντερολόγος σας ενδεχομένως να κάνει μια επέμβαση κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης που ονομάζεται «απολίνωση (περίδεση) κιρσών οισοφάγου με ελαστικό δακτύλιο» (rubber band ligation). Στην επέμβαση αυτή, ο γαστρεντερολόγος τοποθετεί μικρά λαστιχάκια γύρω από τους κιρσούς για να σταματήσει την αιμορραγία ή, αν δεν αιμορραγούν, για να θεραπεύσει τους κιρσούς. Στην περίπτωση αυτή, θα χρειαστεί να πάρετε φάρμακα που αναστέλλουν την παραγωγή οξέος από το στομάχι σας, καθώς θα επουλώνονται οι κιρσοί. Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας υποδείξει ποιο φάρμακο είναι κατάλληλο για εσάς.

Η απολίνωση των κιρσών του οισοφάγου με ελαστικό δακτύλιο επαναλαμβάνεται κάθε 2 έως 8 εβδομάδες μέχρι να φύγουν εντελώς οι κιρσοί. Σπάνια, οι ασθενείς με σοβαρή αιμορραγία υποβάλλονται σε επέμβαση που ονομάζεται “TIPS” (διασφαγιτιδική διηπατική πυλαιοσυστηματική αναστόμωση). Στην επέμβαση αυτή, ο επεμβατικός ακτινολόγος εισάγει ένα λεπτό σωληνάκι μέσω μιας φλέβας στο λαιμό και τοποθετεί το σωληνάκι στο εσωτερικό του ήπατος. Το σωληνάκι διευκολύνει τη ροή του αίματος μέσα από το συκώτι, κι έτσι μειώνεται η πίεση μέσα στους κιρσούς και διακόπτεται η αιμορραγία.

Προλαμβάνονται οι κιρσοί οισοφάγου;

Η αντιμετώπιση (θεραπεία) της υποκείμενης νόσου του ήπατος στην οποία οφείλεται η κίρρωση δυνατόν να βοηθήσει στην πρόληψη εμφάνισης των κιρσών.

References

1. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori induced cognitive dysfunction might be associated with falls and fractures in cirrhosis. Hepatology 2013 Mar;57(3):1284.
2. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori infection and liver cirrhosis: possible association with hepatic encephalopathy and/or post-hepatic encephalopathy cognitive impairment in patients with portal hypertension. Ann Gastroenterol 2014;27(3):285.
3. Kountouras J, Zavos C, et al. Helicobacter pylori might contribute to persistent cognitive impairment after resolution of overt hepatic encephalopathy. Clin Gastroenterol Hepatol 2011 Jul;9(7):624.
4. Kountouras J, Zavos C, et al. A possible impact of common worldwide environmental agents on the prognosis of critically ill cirrhotic patients. Liver Int 2014; (in press)