İshale neden olan faktörler çeşitlilik gösterir ve bu durum sıklıkla su ve elektrolit kaybına yol açarak vücudu olumsuz etkileyebilir. Dr. Christos Zavos, gastroenteroloji ve hepatoloji alanında uzman bir doktor olarak, ishalin nedenlerini ve hastaların alması gereken önlemleri detaylı bir şekilde açıklıyor. Aşağıda, ishalin yaygın nedenleri ve bu durumla başa çıkmak için atılması gereken adımlar yer almaktadır:
Yetişkinlerde ishal neden olur?
- Enfeksiyonlar: Bakteriyel, viral veya parazitik enfeksiyonlar ishalin en yaygın nedenlerindendir. Gıda veya su yoluyla bulaşan bu mikroorganizmalar, sindirim sistemini etkileyerek ishale neden olabilir.
- Gıda İntoleransı ve Alerjileri: Laktoz intoleransı ve gluten hassasiyeti gibi gıda intoleransları sindirim sorunlarına ve ishale yol açabilir.
- İlaçlar: Antibiyotikler başta olmak üzere bazı ilaçlar ishale neden olabilir. Bu, ilaçların bağırsak florasını değiştirmesinden kaynaklanabilir.
- Kronik Hastalıklar: İnflamatuar bağırsak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu ve çölyak hastalığı gibi kronik durumlar ishale yol açabilir.
- Stres ve Anksiyete: Stresin sindirim sistemi üzerinde doğrudan bir etkisi olabilir ve bazı insanlarda ishale neden olabilir.
Tehlikeli ishalin belirtileri
Tehlikeli ishalin en yaygın belirtileri arasında:
- Sürekli artan veya 24 saatten fazla süren ishal
- Şiddetli karın ağrısı veya krampı
- Kanlı veya siyah dışkı
- Yüksek ateş (38°C veya üzeri)
- Susuzluk hissi, ağız kuruluğu veya idrar yapamama
- Şiddetli halsizlik, baş dönmesi veya bayılma hissi
- Çocuklarda ise, ağlama anında gözyaşı olmaması veya bezde uzun süre idrar olmaması, gibi durumlar yer alır
Bu belirtiler, ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir ve zamanında müdahale gerektirir. Dr. Zavos, hastaları bu tür belirtiler fark ettiğinde derhal profesyonel yardım aramaya teşvik eder.
İshal ile Başa Çıkma Yöntemleri
- Bol Sıvı Tüketimi: İshal vücuttan önemli miktarda sıvı kaybına neden olur. Kaybedilen sıvıları ve elektrolitleri yerine koymak için bol miktarda su, tuzlu su ve oral rehidrasyon çözeltileri tüketmek önemlidir.
- Hafif Diyet: Muz, pirinç, elma sosu ve tost gibi hafif yiyecekler tüketmek, sindirim sistemini yormayacak ve ishali hafifletecektir.
- Probiyotikler: Probiyotikler, bağırsak florasını destekleyerek ishal süresini kısaltabilir. Yoğurt ve kefir gibi probiyotik açısından zengin gıdaları diyetinize eklemeyi düşünebilirsiniz.
- İlaç Kullanımı: Durumun şiddetine bağlı olarak, doktorunuz ishal kesici ilaçlar önerebilir. Ancak, ilaç kullanmadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışın.
İshal olan kişi ne yememeli?
İshal olan kişilerin kaçınması gereken gıdalar genellikle şunlardır:
- Yağlı ve Baharatlı Gıdalar: Yağlı yiyecekler ve baharatlı yiyecekler sindirim sistemi üzerinde baskı oluşturabilir, ishalin şiddetlenmesine neden olabilir.
- Süt Ürünleri: İshal sırasında, birçok kişinin laktoz intoleransı geçici olarak artabilir. Bu durum, süt ve süt ürünlerinin sindirimini zorlaştırabilir.
- Kafein İçeren İçecekler: Kahve, çay ve bazı gazlı içecekler gibi kafein içeren içecekler, idrar çıkışını artırarak vücuttan sıvı kaybını hızlandırabilir.
- Alkol: Alkol, vücuttan sıvı kaybını artırarak dehidratasyona neden olabilir.
- Yüksek Lifli Gıdalar: Normal koşullarda sağlıklı olan yüksek lifli gıdalar, ishal durumunda bağırsak hareketlerini daha da hızlandırabilir.
- İşlenmiş Gıdalar ve Tatlandırıcılar: Yapay tatlandırıcılar ve işlenmiş gıdalarda bulunan bazı katkı maddeleri, ishalin şiddetlenmesine neden olabilir.
- Bazı Meyve ve Sebzeler: Çiğ sebze, meyve ve özellikle kabuğu ile tüketilen meyveler, sindirim sistemini zorlayabilir.
- Yüksek Şekerli Gıdalar: Pasta, kurabiye ve şekerli içecekler gibi yüksek şekerli gıdalar, ishali kötüleştirebilir.
- Hamur İşi Ürünler: Beyaz unla yapılan hamur işleri ve pastalar, sindirimi zorlaştırabilir ve ishal sürecini uzatabilir.
- Gaz Yapan Yiyecekler: Karnabahar, brokoli ve kuru baklagiller gibi gaz yapıcı özelliği olan yiyecekler, karın ağrısını ve rahatsızlığı artırabilir.
- Çok Soğuk veya Çok Sıcak İçecekler: Aşırı sıcak veya soğuk içecekler, hassaslaşmış sindirim sistemini tahriş edebilir.
Ne yaptıysam ishal geçmiyor. Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
- İshal 48 saatten uzun sürerse,
- Şiddetli karın ağrısı, ateş veya kanlı dışkı gibi belirtiler eşlik ederse,
- Ciddi susuzluk belirtileri gösterirseniz, Dr. Christos Zavos gibi bir gastroenteroloji uzmanına başvurmak önemlidir.
İshal, vücut için ciddi bir sıvı ve elektrolit kaybı riski taşıdığından, zamanında ve doğru müdahale hayati önem taşır. Dr. Zavos, hastaların sorunlarını anlamak, uygun diyet ve tedavi yöntemlerini sunmak için buradadır.
Uzman Tavsiyesi
Dr. Christos Zavos, Yunanistan’ın Selanik kentinde, özellikle Kalamaria banliyösünde, Selanik şehir merkezinin yaklaşık 7 kilometre (4 mil) güneydoğusunda yer alan sertifikalı bir gastroenterolog ve hepatologdur. Özel ofisi, Fanariou 8 caddesi (Aigaiou ve Adrianoupoleos caddeleri yakınında), Kalamaria (Selanik), Yunanistan’dadır.
Selanik Uluslararası Havalimanı, Kalamaria’daki özel ofisine sadece 10 km uzaklıktadır ve havalimanından taksiyle 13 dakika içinde ulaşılabilir.
Dr. Christos Zavos, Selanik şehir merkezindeki Bioclinic özel hastanesinde (Mitropoleos 86 caddesi) endoskopiler gerçekleştirmektedir.
Dr. Zavos ile (+30)-6976596988 ve (+30)-2311283833 telefon numaralarından veya czavos@ymail.com e-posta adresinden iletişime geçebilirsiniz. Dr. Zavos, Yunanca ve İngilizce dillerine yanıt vermektedir.