Biegunka: co jeść i co pić?

3 MINUTES

Przykładowy jadłospis przy biegunce: Co jeść, a czego unikać? Poradnik dla pacjentów

Biegunka to uciążliwa dolegliwość, która może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak infekcje wirusowe, bakteryjne, zatrucia pokarmowe, stres czy nietolerancje pokarmowe. Niezależnie od przyczyny, kluczowe w trakcie biegunki jest odpowiednie nawadnianie organizmu oraz stosowanie lekkostrawnej diety, która nie obciąży układu pokarmowego. W tym artykule szczegółowo omówimy, co jeść przy biegunce i bólu brzucha, jakie produkty są zalecane, a których należy unikać, a także podamy przykładowe przepisy i porady na regenerację po ustąpieniu objawów.

Dlaczego dieta jest ważna przy biegunce?

Podczas biegunki organizm traci duże ilości wody, elektrolitów (np. potasu, sodu) oraz składników odżywczych. Niedostateczne nawadnianie i nieodpowiednia dieta mogą prowadzić do odwodnienia, osłabienia i wydłużenia czasu trwania dolegliwości. Dlatego tak ważne jest, aby w trakcie biegunki stosować dietę, która:

  • łagodzi podrażnienia jelit,
  • zapobiega dalszemu odwodnieniu,
  • dostarcza łatwo przyswajalnych składników odżywczych.

Co jeść przy biegunce i bólu brzucha?

Dieta przy biegunce powinna być oparta na produktach lekkostrawnych, które nie obciążają żołądka i jelit. Oto lista zalecanych produktów:

  1. Kasza manna przy biegunce
    Kasza manna to jeden z najlepszych produktów w trakcie biegunki. Jest łatwa do strawienia, dostarcza energii i nie podrażnia jelit. Można ją przygotować na wodzie z odrobiną soli lub z dodatkiem gotowanego jabłka, które dostarczy pektyn – substancji wspomagających zagęszczanie stolca.
  2. Jajka przy biegunce
    Jajka na miękko lub jajecznica przygotowana na parze to dobre źródło białka, które jest łatwo przyswajalne. Unikaj jednak jajek smażonych na tłuszczu, ponieważ mogą one nasilać dolegliwości.
  3. Banany
    Banany to idealny owoc przy biegunce. Zawierają pektyny, które pomagają w zagęszczaniu stolca, oraz potas, który uzupełnia utracone elektrolity. Można je jeść samodzielnie lub dodawać do kleików.
  4. Gotowana marchewka
    Marchewka gotowana to bogate źródło pektyn i składników odżywczych, które pomagają w regeneracji jelit. Można ją zmiksować na puree lub dodać do zupy.
  5. Biały ryż
    Ryż jest lekkostrawny i pomaga w zagęszczaniu stolca. Można go podawać z gotowaną marchewką lub w formie kleiku.
  6. Sucharki lub pieczywo pszenne
    Sucharki i pieczywo pszenne to dobre źródło węglowodanów, które nie obciążają jelit. Unikaj jednak pieczywa pełnoziarnistego, które zawiera dużo błonnika.

Czy można jeść pomidory przy biegunce?

Pomidory, mimo że zdrowe i bogate w witaminy, nie są zalecane w trakcie biegunki. Zawierają dużo błonnika i kwasy, które mogą podrażniać żołądek i jelita. Ponadto, świeże pomidory są ciężkostrawne i mogą nasilać objawy. Lepiej sięgnąć po gotowane warzywa, takie jak marchewka, ziemniaki czy dynia.

Cola i banan na biegunkę – czy to dobry pomysł?

Choć cola bywa polecana jako domowy sposób na biegunkę, nie jest to najlepszy wybór. Zawiera dużo cukru i kofeiny, które mogą nasilać odwodnienie i podrażniać jelita. Zamiast coli lepiej pić:

  • wodę niegazowaną,
  • napary ziołowe (np. rumianek, mięta, koper włoski),
  • lekko osoloną wodę,
  • elektrolity dostępne w aptece.

Banany natomiast są jak najbardziej wskazane – działają łagodząco, dostarczają potasu i pomagają w regeneracji jelit.

Przepisy na obiad przy biegunce

  1. Zupa marchwiowa z ryżem
    Składniki: 2 marchewki, 1/2 szklanki białego ryżu, szczypta soli.
    Przygotowanie: Ugotuj marchewkę, aż będzie miękka, a następnie zmiksuj ją na gładkie puree. Dodaj ugotowany ryż i odrobinę soli. Podawaj na ciepło.
  2. Kurczak gotowany na parze z ziemniakami
    Składniki: filet z kurczaka, 2 ziemniaki, szczypta soli, koperek.
    Przygotowanie: Ugotuj kurczaka na parze, a ziemniaki upiecz bez skórki. Podawaj z odrobiną soli i koperkiem.
  3. Kleik ryżowy z bananem
    Składniki: 1/2 szklanki ryżu, 1 banan, szczypta soli.
    Przygotowanie: Ugotuj ryż na kleik, dodaj pokrojonego banana i odrobinę soli. Zmiksuj na gładką masę.

Co jeść po biegunce?

Po ustąpieniu biegunki warto stopniowo wracać do normalnej diety. Na początek wprowadzaj lekkostrawne posiłki, takie jak:

  • gotowane warzywa (marchewka, ziemniaki, dynia),
  • chude mięso (kurczak, indyk),
  • jogurty naturalne z probiotykami (wspierają odbudowę flory bakteryjnej jelit),
  • pieczywo pszenne,
  • owoce (np. banany, jabłka bez skórki).

Unikaj potraw tłustych, smażonych, ostrych oraz produktów bogatych w błonnik (np. pełnoziarniste pieczywo, surowe warzywa), aby nie podrażniać żołądka.

Przykładowy jadłospis przy biegunce

Śniadanie:

  • Kleik ryżowy z bananem
  • Herbatka rumiankowa

II Śniadanie:

  • Jajko na miękko
  • Sucharki

Obiad:

  • Zupa marchwiowa z ryżem
  • Gotowany kurczak z ziemniakami

Podwieczorek:

  • Jogurt naturalny z probiotykami
  • Pieczone jabłko bez skórki

Kolacja:

  • Kasza manna na wodzie z odrobiną soli
  • Napar z mięty

Podsumowanie

Dieta przy biegunce odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu objawów i przyspieszeniu powrotu do zdrowia. Ważne jest, aby jeść lekkostrawne posiłki, unikać produktów, które mogą podrażniać jelita, oraz pamiętać o nawadnianiu organizmu. Jeśli biegunka utrzymuje się dłużej niż kilka dni lub towarzyszą jej niepokojące objawy (np. krew w stolcu, gorączka), koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Pamiętaj, że odpowiednia dieta to podstawa w walce z biegunką. Dbaj o siebie i swoją dietę, aby szybko wrócić do pełni sił!

Last update: 15 February 2025, 11:53

DR. CHRIS ZAVOS, MD, PHD, FEBGH

Gastroenterologist - Hepatologist, Thessaloniki

PhD at Medical School, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

PGDip at Universitair Medisch Centrum Utrecht, The Netherlands

Ex President, Hellenic H. pylori & Microbiota Study Group