อุจจาระสีเขียว: เกิดจากอะไร อันตรายหรือไม่?

อุจจาระสีเขียว อาจทำให้หลายคนรู้สึกกังวลใจ โดยเฉพาะเมื่อเปลี่ยนแปลงจากสีปกติอย่างชัดเจน อย่างไรก็ตาม อาการนี้ไม่ได้หมายความว่ามีภาวะร้ายแรงเสมอไป การเข้าใจสาเหตุที่เป็นไปได้จะช่วยให้สามารถตัดสินใจได้อย่างถูกต้องว่าควรปรึกษาแพทย์หรือไม่

สาเหตุของอุจจาระสีเขียว

อุจจาระของมนุษย์ได้รับสีจากน้ำดี ซึ่งถูกผลิตโดยตับและหลั่งเข้าสู่ลำไส้เล็ก หากกระบวนการย่อยอาหารหรือการเคลื่อนตัวของลำไส้เปลี่ยนแปลง อาจส่งผลต่อสีของอุจจาระ ดังนี้:

1. การรับประทานอาหารที่มีสีเขียว

• ผักใบเขียวเข้ม เช่น ผักโขม บรอกโคลี หรือคะน้า

• อาหารหรือเครื่องดื่มที่มีการแต่งสีเขียว (เช่น ลูกอม สีผสมอาหาร)

2. การเคลื่อนไหวของลำไส้ที่เร็วเกินไป (ท้องเสีย)

ในกรณีที่ลำไส้เคลื่อนตัวเร็ว เช่นในภาวะท้องเสีย ร่างกายอาจไม่มีเวลาย่อยน้ำดีจนหมด ทำให้น้ำดีที่ยังมีสีเขียวถูกขับออกมาในอุจจาระ

3. การใช้ยาหรืออาหารเสริม

• ยาปฏิชีวนะบางชนิดสามารถเปลี่ยนแปลงเชื้อแบคทีเรียในลำไส้ ส่งผลต่อสีของอุจจาระ

• ธาตุเหล็กหรืออาหารเสริมบางชนิดอาจทำให้เกิดสีเขียวได้เช่นกัน

4. การติดเชื้อในลำไส้

แบคทีเรีย เช่น Salmonella หรือ Clostridium difficile อาจทำให้เกิดอาการท้องเสียร่วมกับอุจจาระสีเขียวได้ จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

อุจจาระสีเขียวควรไปพบแพทย์เมื่อใด?

ควรปรึกษาแพทย์ทันทีหากพบว่าอุจจาระสีเขียวมีอาการร่วมอื่น ๆ เช่น:

• ปวดท้องรุนแรง

• มีไข้

• อุจจาระมีเลือดปน

• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

• ท้องเสียต่อเนื่องเกิน 2-3 วัน

ในกรณีที่พบอุจจาระสีเขียวโดยไม่ทราบสาเหตุชัดเจน หรือมีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของระบบทางเดินอาหาร ควรทำการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมโดยผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินอาหาร

อุจจาระสีเขียวในเด็กและทารก

สำหรับทารก โดยเฉพาะในช่วงแรกเกิด อุจจาระสีเขียวอาจเป็นเรื่องปกติเนื่องจากระบบย่อยอาหารยังพัฒนาไม่เต็มที่ อย่างไรก็ตาม หากมีการร้องไห้ผิดปกติ หรือดูดนมได้น้อย ควรได้รับการตรวจโดยแพทย์

การตรวจที่ใช้วินิจฉัยอุจจาระสีเขียว

1. การตรวจอุจจาระ (Stool analysis)

การวิเคราะห์อุจจาระจะช่วยตรวจหา:

• การมีเชื้อแบคทีเรีย ปรสิต หรือไวรัส

• การอักเสบของลำไส้

• ไขมันในอุจจาระ (ในกรณีที่อาจมีภาวะดูดซึมผิดปกติ)

• เลือดแฝงในอุจจาระ (Occult blood test)

2. การเพาะเชื้อจากอุจจาระ (Stool culture)

เพื่อระบุการติดเชื้อ เช่น:

• Salmonella

• Shigella

• Campylobacter

• Clostridioides difficile

โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีอาการท้องเสียเรื้อรังหรือได้รับยาปฏิชีวนะมาก่อน

3. การตรวจพยาธิในอุจจาระ (Ova and Parasites test)

ตรวจหาไข่ของพยาธิหรือพยาธิตัวเต็มวัยที่อาจเป็นสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงสีของอุจจาระ

4. การตรวจเลือด (Blood tests)

เช่น:

• การตรวจความสมบูรณ์ของเลือด (CBC)

• ค่าการทำงานของตับ (Liver function tests)

• ค่าการอักเสบ (CRP, ESR)

เพื่อประเมินภาวะติดเชื้อหรือโรคตับที่อาจส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร

5. การตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง (Abdominal ultrasound)

เพื่อตรวจดูอวัยวะในช่องท้อง เช่น ถุงน้ำดี ตับ และลำไส้ ในกรณีที่สงสัยว่ามีความผิดปกติในอวัยวะเหล่านี้

6. การส่องกล้องตรวจลำไส้ (Colonoscopy / Sigmoidoscopy)

ในกรณีที่อาการยังไม่ดีขึ้น หรือสงสัยภาวะลำไส้อักเสบเรื้อรัง หรือโรคมะเร็งในลำไส้ การส่องกล้องจะช่วยให้เห็นภาพโดยตรงของผนังลำไส้และสามารถตัดชิ้นเนื้อไปตรวจได้

เมื่อใดจึงควรทำการตรวจ?

การตรวจควรทำในกรณีที่:

• อุจจาระสีเขียวเกิดขึ้นซ้ำบ่อยหรือเป็นเวลานาน

• มีอาการท้องเสียต่อเนื่องมากกว่า 3 วัน

• มีเลือดปนในอุจจาระหรืออุจจาระมีลักษณะมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ

• มีไข้ หนาวสั่น อ่อนเพลีย หรือปวดท้องรุนแรงร่วมด้วย

• มีประวัติการเดินทางไปในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อโรคติดเชื้อในทางเดินอาหาร

สรุป

อุจจาระสีเขียวอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่การรับประทานอาหาร ไปจนถึงภาวะติดเชื้อในลำไส้ การสังเกตอาการร่วมจะช่วยในการวินิจฉัยอย่างถูกต้อง

ผู้ที่มีข้อสงสัยหรือมีอาการผิดปกติ ควรติดต่อ Dr. Christos Zavos, แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินอาหารและตับ เพื่อขอรับคำปรึกษาโดยตรง ไม่ว่าจะผ่านการนัดหมายเข้ารับการตรวจที่คลินิกส่วนตัวของท่านที่ถนน Fanariou 8, Kalamaria (Thessaloniki), ประเทศกรีซ หรือผ่านช่องทางออนไลน์ โดยสามารถกรอกแบบฟอร์มติดต่อได้ที่เว็บไซต์ peptiko.gr, โทรศัพท์ที่หมายเลข (+30)-6976596988 และ (+30)-2311283833 หรือส่งอีเมลมาที่ czavos@ymail.com